1 Përpara se t’i lejoja fëmijët të shkonin vetë në shkollë, çdo herë kur dilnin në rrugë, ua përsërisja njëqind herë: do kaloni vetëm në kalimin e këmbësorëve dhe do prisni që drita jeshile të ndizet në semafor. Mirëpo, këtu te ne, as drita jeshile nuk është jeshile. Po ashtu, kalimi për këmbësorë nuk është kalim për këmbësorë, trotuari nuk është trotuar, krahu i djathtë i bulevardeve nuk është rrugë, por parking, dhe as kamerat nuk janë kamera, sepse nuk xhirojnë, dhe kur xhirojnë, videot fshihen.

Kam frikë se do të harrohet edhe vrasja e vajzës 22-vjeçare, e cila u godit nga një makinë kur po kalonte në kalimin e këmbësorëve në një nga bulevardet më të ngarkuara të Shkupit, ashtu siç janë harruar edhe dhjetëra tragjedi të ngjashme para saj. Tani do të dëgjojmë një seri fajësimesh nga një institucion në tjetrin dhe një seri justifikimesh, derisa ai 20-vjeçari që e vrau të dalë nga burgu dhe ne do të lutemi të mos na vrasë edhe ne.

Vrasësi ngiste makinën pa leje, me mbi 120 kilometra në orë në mes të qytetit, kaloi me dritë të kuqe, ishte i dehur, në moshën 16-vjeçare kishte goditur një grua tjetër me makinë, ishte dënuar për shitje droge, por nuk ishte në burg. Sigurisht e kishin liruar sepse “është i ri, janë të padrejtë prindërit”. Po ajo vajza që u vra në kalimin e këmbësorëve, nuk është e padrejtë? Dhe prindërit e saj nuk janë të padrejtë?

Matrica mendore e të pasinqertëve nuk regjistron dhimbjen e të tjerëve. Dhe ne jetojmë në një shtet ku sundojnë pikërisht ata të pasinqertët. Jo vetëm në rrugë, por kudo në sistem. Dhe çdo ditë ata na mundin. Nëse ata, të pa ndëshkuar, na rrezikojnë sigurinë edhe në kalimin e këmbësorëve, çfarë mund të presim për drejtësi në gjyq, në punë, për arsimim të mirë, shëndetësi, urbanizëm, ajër dhe ujë të pastër…

Të gjitha shpresat për drejtësi shkuan kur Kuvendi e bëri ligj paprekshmërinë e funksionarëve politikë.

Çfarë vlerash morale mund të kishte një djalë 20-vjeçar, kur çdo gabim kalonte pa u ndëshkuar? Dhe kështu ai u bë vrasës dhe e lëshuan në rrugë si një bombë e vonuar.

Paprekshmëria inkurajohet. Sa shumë policë-roje të politikanëve kanë vrarë njerëz në aksidente dhe kurrë nuk janë dënuar? Edhe kjo vrasje është pasojë e një serie vendimesh korruptive që e përshpejtojnë kalbjen morale të shoqërisë.

Korrupsioni vret? Po, ja. Vret.

2 Nëse tashmë ky shtet është pa kompas moral, le t’i heqim edhe Etikën dhe Logjikën në gjimnaz dhe ta varrosim çdo shpresë se fëmijët do mësojnë si të bëhen qytetarë të shëndetshëm. Reforma e arsimit të mesëm është ende në fazën e diskutimit publik, por duke pasur parasysh kapacitetin mendor të deputetëve të kufizuar nga partia, nuk është e çuditshme që ky propozim të kalojë.

Ministrja e Arsimit, profesoresha Vesna Janevska thotë se “me heqjen e lëndëve Etikë dhe Logjikë nuk do të pengohet formimi i mendimit kritik te fëmijët, pasi mendimi kritik formohet shumë më tepër nëpërmjet matematikës, kimisë dhe shkencave të tjera natyrore ku ka proces mendor, dhe jo me mësimin si në filozofi, sociologji, etikë dhe logjikë e shkenca të tjera shoqërore”.

Pra, me matematikë, fizikë dhe kimikë, fëmijët do mësojnë si të bëjnë një bombë bërthamore, por nuk do të dinë nëse është etike ta përdorin atë.

Ka logjikë? Apo s’ka?

3 Në akademinë solemne në Teatrin Popullor Maqedonas, për festën serbe të Shën Sava, në publik në rreshtin e parë ishin Kryeministri Kristian Mickoski dhe Presidenti i LSDM-së, Venko Filipçe, ndërsa Presidenti i Republikës së Serbisë, Milorad Dodik, në fjalimin e tij u tha se masakra ndaj popullatës myslimane në Srebrenicë nuk ishte gjenocid, NATO ishte një organizatë kriminale dhe Putini duhet ta kishte sulmuar Ukrainën për të mbrojtur popullin rus.

Më kujtohet që ambasadorja greke shkaktoi një skandal ndërkombëtar kur u ngrit dhe e braktisi Kuvendin në momentin kur presidentja e re Gordana Sijanoska-Davkova, në betimin e saj në inaugurim, nuk e përmendi “e Veriut”. Ndërsa Kryeministri dhe kreu i opozitës e dëgjonin mysafirin që destabilizonte shtetin dhe e duartrokisnin, dhe qëndruan deri në fund për ta dëgjuar edhe Zëvendës Kryeministrin Ivan Stoilkovic, i cili lavdëronte presidentin serb Aleksandar Vuçiç si mbajtës të paqes dhe stabilitetit në rajon.

Dy ditë më pas, Kryeministri Mickoski, në një konferencë për shtyp, iu përgjigj një pyetje gazetarësh, duke thënë se nuk kishte pritur që Dodik të keqpërdorte ngjarjen për të dërguar mesazhe të tilla politike.

Po çfarë mund të presësh nga Dodik, i cili është në disa lista të zeza të SHBA për disa arsye, nga minimi i sovranitetit të Bosnjës dhe Hercegovinës deri tek korrupsioni?

Pas dy ditësh nga festa, Venko Filipçe tha se mesazhet e Dodik ishin të rrezikshme dhe shqetësuese dhe pyeti nëse shërbimet e sigurisë e dinin kush po vinte dhe çfarë do të thoshte. Kreu i opozitës reagoi pasi Mickoski tha se ishte i befasuar. I duhej dy ditë për t’u zgjuar. U shokua nga duartrokitjet që dha vetë.

4 Në një pyetje gazetarësh, se si shteti do të tërheqë ekspertët IT për të punuar në sektorin publik, Kryeministri Mickoski tha se “Ende ka patriotë që duan të punojnë për shtetin, edhe nëse pagat do të ishin më të ulëta se ato të sektorit privat”.

Pra, patriotët – informaticienët janë të gatshëm të punojnë për pak para. Ndryshe nga patriotët partiakë, të cilëve u shpikën vende pune për të punuar për para të mëdha. Me paratë tona.

Një grup mundohet për shtetin. Të tjerët e mundin shtetin.

5 Çfarë ndodhi me ariun e vrarë nga seancë fotografike e zëvendësdrejtorit të “Rrugët e Maqedonisë”? A po e ekzaminojnë ende për të parë nëse dikush e qëlloi me plumb, apo e goditi me makinë? Mos ndoshta po presin ekzaminim për patologi forenzike? Apo e mbajnë në një frigorifer për sallamë?

Sigurisht, ne jemi shteti i parë në botë që qeveria po përpiqet të mbulojë një vrasje të një ariu.