1 “Ky është shteti. Një ndërtim i madh pa licencë. Dhe më e frikshmja është që kjo nuk i pengon askujt. Edhe nëse na pengon, kujt t’i ankohesh, kur nuk u pengon as atyre që i paguajmë të u pengojë?”

Ky është një nëntitull nga kolumna ime e botuar para tre vitesh, më 15 prill 2022. Shkaku ishte vrasja e hendbollistit kroat Denis Tot para një diskoteke në Shkup. Hetimi zbuloi që klubi kishte funksionuar pa licencë.

Atëherë kishim një viktimë para një diskoteke që nuk duhej të punonte në Shkup. Tre vite më vonë, kemi 62 viktima në një diskotekë që nuk duhej të funksiononte në Koçani.

Më lejoni edhe një citat nga e njëjta kolumnë e tri viteve më parë:
“A beson dikush se do të zbulohet shkaku i zjarrit në rrethin e ish-fabrikës së mobilieve ‘Treska’ në komunën Qendër në Shkup? Edhe nëse ka hetim, edhe nëse zbulohet ndonjë shkak banal, a do të besojë dikush se zjarri nuk është vënë qëllimisht për të ulur vlerën tregtare të tokës ku do të ndërtohen ndërtesa?”

Tani, si të kemi një amnezi kolektive, ish-ministri i Transportit dhe Lidhjeve Blagoj Boçvarski del në TV dhe flet për hetimin e tragjedisë në Koçani dhe kërkon që ministri i Brendshëm Pançe Toshkovski të japë dorëheqje. Edhe deputetë të tjerë të LSDM-së kanë diçka për të thënë për Koçanin.

Si Boçvarski, ashtu edhe të tjerët nga LSDM-ja, të paktën ata që i kujtojmë si funksionarë, më mirë të heshtin. Të mos u dëgjohet zëri. E nëse kanë ndonjë nevojë të thonë diçka, më mirë të kërkojnë falje. Të kërkojnë falje për të gjitha krimet urbane që bënë me shitjen e tokës shtetërore, rregullimin e parcelave për përdhunimet urbanistike e arkitekturore në të gjithë vendin, për heshtjen dhe mbylljen e syve ndaj këtyre veprave dhe për mosndëshkimin e dhunuesve. Të kërkojnë falje që na gënjyen se do ta ndalnin kaosin urban që bënte VMRO-DPMNE, se do t’i ndëshkonin dhunuesit dhe do t’i korrigjonin gabimet – e në vend të kësaj, i forcuan edhe më shumë dhe i inkurajuan.

Ajo që na thonë tani LSDM dhe BDI nuk ka më vlerë, sepse tani i shohim pasojat e asaj që kanë bërë – apo nuk kanë bërë – kur ishin në pushtet. Të gjitha lehtësirat për banditët dhe të gjitha vështirësitë për qytetarët. Duke filluar nga tarracat verore që uzurpuan trotuaret dhe parqet, e deri te përbindëshat urbanistikë që po e mbysin Shkupin pranë “Holiday Inn”, stacioni i vjetër i trenit, komplekset e banesave në fabrikat “Treska” dhe “Alumina”, rreth “Spitalit 8 Shtatori”, shkatërrimi i lagjeve me shtëpi individuale që u zëvendësuan me ndërtesa me nga 20 apartamente pa parkingje, pa garazhe, ku për shkak të lakmisë nuk lanë as një hapësirë që fëmijët të ecin të sigurt drejt shkollës, përveç shkatërrimit të Ohrit dhe Strugës me të gjithë vijën bregdetare, sfidimit të UNESCO-s, zonës së mbrojtur Matka, betonizimit të Parkut Kombëtar të Mavrovës, ndërtimet pa leje në Sharr…

Siç tha Zaev në Ohër, 2019: “Nuk mund të jetë ‘Jo’, do të gjejmë mënyrë që të jetë ‘Po’!” Dhe i miratoi normat e urbanizmit që vlejnë edhe sot.

E ja ku jemi. U bë “Po” me 62 viktima. Dhe me Koçanin – një qytet i tërë në zi.

2 Nuk është se kemi heshtur dhe nuk kemi folur. Ja, edhe kolumna ime e kujton. Një mori çmimesh gazetareske janë dhënë pikërisht për temat e ndërtimit të paligjshëm dhe korrupsionit. Një mori protestash qytetare ndodhën. Kot. Prisnin që tema të harrohej dhe vazhdonin si më parë.

Më duket e pakuptimtë që ish-ministrit të Ekonomisë Kreshnik Bekteshi t’i zgjatet paraburgimi sepse “nga Shkupi e ka ditur çfarë ndodhte në Koçani”, ndërsa kryetari i Koçanit, Ljupço Papazov, të mbahet në arrest shtëpiak sepse “nuk ka ditur çfarë po ndodhte në qytetin e tij”. Por nga ana tjetër, është krejt logjike që hetimi të shkojë mbrapa në vitin 2012, kur diskoteka nisi të punonte në një ndërtesë që ishte e regjistruar si depo për qilima. Të paktën, ndoshta fakti që tani janë nën hetim ish-ministra, kryetarë komunash, drejtorë, inspektorë, zyrtarë shtetërorë dhe policë, do të jetë mësim për ata që janë tani në pushtet – që edhe ata mund të përfundojnë në burg pas 10-12 vitesh nëse vazhdojnë të tolerojnë dhunuesit, nëse nuk janë tashmë pjesë e tyre.

Sepse edhe tani, ndërsa hetimi në Koçani vazhdon dhe inspektimet intensifikohen, përsëri ndërtohen tarraca pa leje, ngrihen kate, mbyllen hapsira të përbashkëta, jepen leje për ndryshim destinimi, hapen biznese në ndërtesa pa leje përdorimi dhe pa dokumente pronësie…

Dhe nuk është vetëm çështje e planifikimeve urbanistike apo të ardhurave komunale nga taksat. Po rrugët? Ku do të ecin banorët e rinj? Ku janë parkingjet? Shkollat? Kopshtet? Ambulancat? Qasja në ndërtesa dhe dyqane? Për parqe s’po flasim më – të paktën të dalim gjallë. As Ndihma e Shpejtë nuk do mund të të shpëtojë, as Zjarrfikësja nuk do arrijë të shuajë zjarrin.

Kjo më tremb. Që edhe këto 62 viktima do të jenë të kota. Që do të nisë një proces gjyqësor i madh për Koçanin, që do të zvarritet me vite dhe në fund gjithçka do të mbetet siç ka qenë.

3Një pacient 57-vjeçar ka ndërruar jetë sepse në Klinikën Shtetërore të Kardiokirurgjisë, mjekët nuk mundën ta operonin urgjentisht. Ministri i Shëndetësisë Arben Taravari tha se mjekët vendosën të mos e operojnë. Pse? Sepse nuk kishin ku as me çfarë ta operonin. Salla nuk punon – po rinovohet. Nuk kishin as stentë.

Pra, nëse tani ju çahet aorta e zemrës dhe shkoni në Kardiokirurgjinë shtetërore, mjeku – që e paguani me paratë që shteti ua merr çdo muaj nga paga për sigurimin shëndetësor – do t’ju thotë se nuk mund t’ju ndihmojë sepse shteti nuk i ka dhënë as sallë, as materiale për të punuar.

A nuk është kjo vrasje nga shteti?

Nëse Kardiokirurgjia shtetërore nuk ka sallë dhe materiale për operacione, pse nuk e shndërrojnë në një qendër rehabilitimi? Nëse nuk mund të të shpëtojë në një gjendje kërcënuese për jetën, kush do të të shpëtojë?

Vdekja e 62 të rinjve në Koçani, prej tyre 6 fëmijë, është vrasje nga korrupsioni. Por, a nuk është edhe vrasje nga korrupsioni vdekja e këtij 57-vjeçari në Shkup? Dhe s’besoj se është i vetmi. Nëse në një gjendje jetike nuk pranojnë të të trajtojnë në një spital shtetëror dhe të thonë se për të mbijetuar duhet të shkosh në një klinikë private e të paguash 1000 euro nata në terapi intensive – për çfarë po flasim më?

S’ka ilaçe, s’ka materiale, s’punon mamografi, s’punon kompjuteri, s’punon salla, s’ka film për rëntgen, s’punojnë ashensorët, tenderi u anulua…

Përfundimisht, le ta bëjmë njëherë me zë këtë pyetje:

A është kjo një vrasje shtetërore kur pushteti të pamundëson të shëroshesh në kapacitetet publike shëndetësore, duke ua lënë pasurinë spitaleve private?