1 A thua vallë nuk kanë punë më të rëndësishme në Qeveri, sa të merren me ndryshimin e stemës shtetërore? Të na krijojnë probleme aty ku nuk kemi. Gjithë bota është në ankth për ndonjë ide gjeniale me të cilën mund të zgjohet Trumpi nesë, ndërsa ne merremi me shërimin e frustrimeve të fëmijërisë.

Kryeministri Hristijan Mickoski thotë se “ne jemi një nga dy shtetet post-socialiste që ende e kemi stemën e vjetër shtetërore”. Pra, puna ka arritur deri te stema. Një shtet që lulëzoi në socializëm, pasi populli që luftoi aktivisht kundër fashizmit më në fund e fitoi shtetin e vet, me qeveri që ndërrohen për tridhjetë vjet dhe nuk arritën as të lyenin atë që u ndërtua pikërisht në socializëm, e tani dëshiron të ndryshojë stemën sepse paska qenë socialiste.

Çfarë ka në stemën shtetërore që nuk e përfaqëson Maqedoninë? Çfarë elementi jomaqedonas ka në të, qoftë edhe nëse është socialiste? Dhe cila pjesë e stemës cenon ndjenjat kombëtare të cilitdo qytetar?

Problemi nuk është te stema. Nuk është as te socializmi. Problemi është se ne jemi një shtet post-socialist që për 33 vjet po fundoset në vjedhje të pamëshirshme nga elitat qeverisëse. Dhe ende nuk kemi përjetuar një pushtet që dëshiron ta ndryshojë këtë.

Ndryshimi i stemës nuk nënkupton vetëm ndryshimin e letërnjoftimeve, pasaportave, dëftesave, tabelave të institucioneve shtetërore, tenderët dhe prokurimet publike për të gjitha këto. Por, kur hapet tema e stemës, vjen natyrshëm edhe debati për ndryshimin e himnit, futjen e gjuhës shqipe në Kushtetutë, ndryshimin e emrave të rrugëve të Tetovës me emra të ballistëve… Eh, a ka pak tema për një raund të ri urrejtjeje mes maqedonasve dhe shqiptarëve? Tani edhe për figura simbolike të bëjmë luftë.

Partneri i koalicionit, Arben Taravari, theksoi gjithashtu se fillimisht duhet të zgjidhen çështjet etnike, pastaj të fokusohemi në çështjet ekonomike, luftën kundër korrupsionit dhe integrimin evropian. Sepse ai, si mjek specialist, e di se nga varfëria dhe korrupsioni nuk vdes askush, por nëse stema është socialiste, kjo është një gjendje kërcënuese për jetën.

Përse të shqetësohemi për faturat e larta të energjisë elektrike dhe ushqimin e shtrenjtë në supermarkete? Për stemën do të shqetësohemi.

Në frymën e karakterit multietnik të shtetit, si te maqedonasit ashtu edhe te shqiptarët, për një njeri të varfër përdoret fjala turke “fukara”. Shqiptarët thonë “em fukara, em fodull”, ndërsa ne maqedonasit përdorim shprehjen turke “em fukara, em siki bujuk”. Pardon për frëngjishten, por sido që të jetë e saktë, si në maqedonisht, si në shqip, si në turqisht – fukara mbetet fukara. Dhe e kuptojmë njëri-tjetrin të gjithë.

2 Më 13 dhjetor 2014, pra më shumë se dhjetë vjet më parë, në rubrikën “Dua të them” në gazetën “Vest”, kisha shkruar sa vijon:

“Përsëri nuk do të ketë rekomandim për fillimin e negociatave të Maqedonisë me BE-në. Sikur kjo të ishte shumë e rëndësishme. E rëndësishme është që tani, kur të ndryshohet stema, cilësia e jetës do të përmirësohet ndjeshëm. Si dhe marrëdhëniet e mira fqinjësore.”

Kjo ishte shkruar në periudhën pas protestave masive studentore, të cilat i paraprinë publikimit të “bombave” me përgjimet, kur qeveria koalicionare e VMRO-DPMNE-së dhe BDI-së, e udhëhequr nga Nikolla Gruevski, propozoi një sërë ndryshimesh kushtetuese, përfshirë edhe ndryshimin e stemës shtetërore.

Nëse nuk ju kujtohet, këtu është LINKU për atë kolonë. Nëse nuk dëshironi ta lexoni të tërën, lexoni vetëm pikën 5.

Gjithsesi, thelbi është ky: kanë kaluar 10 vjet, por duket sikur nuk kanë kaluar fare. Djalli prapë i mbyt fëmijët e vet.

3 Nuk mund t’i kuptoj maqedonasit që gëzohen nëse Ukraina i humb përgjithmonë territoret e pushtuara nga Rusia. Ata festojnë që ukrainasit kanë vdekur kot për tre vjet. Sipas tyre, është dashur të dorëzoheshin menjëherë.

Nesër, mos e dhëntë Zoti, Trump mund t’i zgjasë dorën Putinit dhe t’i thotë: “Merre Ukrainën”. Si në vitet ’90, kur Tuđman dhe Milošević ndanë Bosnjën dhe Hercegovinën mbi një pecetë.

A është kjo diçka për t’u gëzuar?

Putini e pushtoi Ukrainën me fushatën se gjuha ukrainase nuk ekziston, por është ruse, se ukrainasit janë një komb i trilluar, se Ukraina është një krijim i komunizmit dhe se historia ukrainase është histori ruse.

Ndërkohë, politika zyrtare bullgare thotë se gjuha maqedonase nuk ekziston, por është bullgare, se maqedonasit janë një komb i trilluar, se Maqedonia është një krijim i Titos dhe se historia maqedonase është histori bullgare.

Në Dumen ruse, deputetët thërrisnin “Ukraina është Rusi”. Në parlamentin bullgar në vitin 2022, një grup deputetësh mbanin pankarta “Maqedonia është Bullgari”.

Imagjinoni, nesër Trump t’i zgjasë dorën Rumen Radevit. Me këtë ritëm, kjo nuk është më aq e paimagjinueshme.

Dhe çfarë do të bëjmë nëse, pasi të përfundojë lufta në Ukrainë, Putini i drejtohet vendeve baltike për të mbrojtur qoftë edhe një rus që jeton atje? Apo nëse një politikan bullgar thotë se “Bullgaria është kudo ku jeton një bullgar”?

4 Këtë javë u shfaqën dy iniciativa për kufizimin e privilegjeve të funksionarëve dhe deputetëve. Njëra ishte e partisë “E Majta” për uljen e shpenzimeve të udhëtimit të deputetëve. E dyta ishte vendimi i Gjykatës Kushtetuese që deputetët të shqyrtojnë një ligj që u zvogëlon dënimet dhe përshpejton parashkrimin e veprave për funksionarët.

A ka ende dikush naiv në këtë shtet që pret që deputetët dhe funksionarët të heqin dorë nga privilegjet e tyre?