1 Duhet të ndërtojmë dy përmendore në kujtim të tragjedisë në diskotekën “Puls” në Koçan, ku më 16 mars, në një zjarr humbën jetën 59 persona, gati 200 të rinj u lënduan, dhe disa prej tyre ende luftojnë për jetën. Një përmendore me listën e emrave të viktimave, mes tyre edhe 6 fëmijë. Dhe një përmendore tjetër me listën e të gjitha procedurave ligjore që u anashkaluan, si dhe emrat e të gjithë atyre që, qoftë me nënshkrim, qoftë me mosreagim ndaj shkeljeve të dukshme ligjore, kontribuan që ky objekt të funksiononte si diskotekë për më shumë se 12 vjet.

Kur të ndalemi para asaj përmendoreje, të kujtojmë se korrupsioni nuk është vetëm ryshfet, shmangie e radhës apo pasurim duke shkelur ligjet… Do të ishte e pamjaftueshme edhe të thuhet se do të ishte një përmendore që kujton se korrupsioni vret. Jo. Koçani nuk është një aksident i rastësishëm. Kjo do të ishte një përmendore që duhet të na kujtojë se ky është një vrasje sistematike përmes korrupsionit, që rezultoi me zhdukjen e një brezi të tërë në një vend.

2 Kur të ndalemi para asaj përmendoreje të korrupsionit, secili prej nesh do të mund ta pyesë veten: Çfarë pres nga vetja si qytetar në këtë shtet? A pres të jetoj apo të mbijetoj? Sepse të gjitha këto të meta të sistemit që qeveria dhe prokuroria arritën t’i zbulojnë brenda më pak se një jave janë një listë katastrofash që vetëm presin të ndodhin në qindra objekte publike. Sikur të mos i dinim tashmë. Ne jetojmë, punojmë dhe argëtohemi në ato objekte. Madje, së fundmi, një ministri e tërë u zhvendos në një ndërtesë pa pranim teknik dhe leje përdorimi.

Tani të gjithë fajësojmë “sistemin”, i cili është aq i dëmshëm saqë na i ka larguar fëmijët, dhe ata që mbetën, i ka vrarë. Por sistemi nuk ka rënë nga Marsi. Ai sistem nuk mund të ndryshohet me apati dhe vetëkeqardhje.

Nëse në pyetjen nëse duam të jetojmë apo të mbijetojmë, zgjedhim mbijetesën, atëherë e meritojmë të vazhdojmë të vetëkeqardhemi, deri në fatkeqësinë e radhës. Të gjithë e dinim, por tani u bindëm në mënyrën më të tmerrshme, se në atë sistem kemi njerëz të cilët, as mendërisht, nuk janë të pjekur për përgjegjësitë që u kemi besuar si qytetarë dhe taksapagues. Të gjitha procedurat janë të tilla, sikur ne qytetarët të jemi kriminelët kur raportojmë ndotjen, zhurmën, erërat e pakëndshme, rrugët, trotuaret dhe hyrjet e bllokuara të ndërtesave. Ne duhet të dëshmojmë se kemi të drejtë, të paralajmërojmë se jemi të pasigurt, të rrezikuar, të keqtrajtuar nga të fuqishmit… Ligje ka, grumbuj aktesh nënligjore, rregullore, pika dhe presje, por ato shërbejnë për maltretim më efikas të qytetarëve, jo për shërbim në të mirë të tyre dhe të mirën e përgjithshme.

Nëse, nga ana tjetër, duam të jetojmë, atëherë duhet të mësojmë se kjo duhet të jetë kërkesa jonë kryesore ndaj të gjithë politikanëve që votojmë, të luftojmë për realizimin e saj dhe të mos tërhiqemi në asnjë mënyrë, pavarësisht se çfarë thonë pushteti dhe opozita. Sepse, duket se deri tani nuk u kemi kërkuar asgjë. Përveç punësimeve me pagë shtetërore.

Kjo tragjedi ose do të na shkatërrojë, ose do të dalim më të fortë dhe më të mençur. Prandaj është thelbësore përgjigja për këtë pyetje: Çfarë duam nga vetja si qytetarë? Të jetojmë? Apo të mbijetojmë?

3 Miqtë dhe të afërmit e mi shpesh janë tallur me mua sepse, sa herë që kemi qenë në një hapësirë të mbyllur me shumë njerëz, gjëja e parë që vërej është nga mund të dal më shpejt. Ndoshta më ka mbetur nga koha kur mësonim mbrojtje dhe siguri, dhe në shkolla ndonjëherë bënim ushtrime shpëtimi. Por nuk është keq, kur nuk mund t’ua kontrollojmë pronarëve licencat, të paktën në kokën tonë gjithmonë të kemi një plan evakuimi nga hapësira e mbyllur ku ndodhemi.

Nëse nuk kemi bërë tashmë një plan evakuimi nga vetë shteti.