Punë Sociale, Prokuroritë, Komunat do të gjobiten nga 1,000 deri në 5,000 Euro, nëse nuk veprojnë në përputhje me kompetencat e sakta që u janë dhënë sipas Ligjit të ri për Parandalimin dhe Mbrojtjen nga dhuna ndaj grave dhe dhuna në familje, që duhet ta votojnë deputetët.
Nga 100 deri në 500 euro është gjoba për menaxherët në qendrat e punës sociale, për ministrat, prokurorët dhe menaxherët e tjerë në organet shtetërore, nëse nuk trajtojnë viktimën e dhunës në familje siç shkruhet në ligj, ose nëse nuk ofrojnë kushte dhe politika të tilla si është shkruar saktësisht si përgjegjësi e tyre.
Ministrja e Punës dhe Politikës Sociale, Jagoda Shahpaska, e cila nënshkroi projektligjin, thotë se dhuna duhet të ndalet, dhe ligji u bë pikërisht për atë qëllim, me masa konkrete dhe precize, të cilat nuk kanë ekzistuar kurrë në shtetin tonë.
“Gjithmonë ka pasur dhe do të ketë dhunë ndaj grave nëse nuk ndërmarrim asgjë si shtet. Rastet e dhunës janë gjithandej, edhe mes intelektualëve, njerëzve të ditur. “Në Pehçevë, ku banoj, në Shkup, në Tetovë. Dhuna në bazë gjinore dhe familjare duhet të marrë fund,” është e vendosur Shahpaska.
Në mënyrë që të parandalohet transferimi i topit dhe të lihen gratë viktima të dhunës në familje në mëshirën e burrave që i rrahin ato, ligji saktëson saktësisht veprimet e policisë, pas raportimit të dhunës me bazë gjinore. Ai tregon se si duhet të veprojnë qendrat sociale, të tilla si klinikat, spitalet, nëse një grua ka pësuar dhunë fizike, psikologjike, seksuale dhe të tjera.
Në rastin e një raporti të dhunës me bazë gjinore ndaj grave dhe dhunës në familje, oficeri i policisë duhet menjëherë të heqë rrezikun e menjëhershëm dhe serioz për jetën, integritetin fizik dhe psikologjik të viktimës dhe anëtarëve të familjes së saj. Kur vlerëson në vend se ekziston një rrezik i lartë i rrezikut të pashmangshëm dhe serioz për jetën, integriteti fizik dhe mendor i viktimës dhe fëmijëve do të privojë lirinë e atij që kryen aktin e dhunës, në përputhje me ligjin.
Një oficer policie duhet ta shoqërojë gruan në institucionin më të afërt mjekësor, ose ta shoqërojë atë ndërsa paketon sendet personale nga shtëpia e përbashkët me dhunuesin.
Për të ndaluar dhe për t’i dhënë fund rrahjes dhe të gjitha formave të tjera të dhunës ndaj grave dhe dhunës në familje, gjykata është e detyruar, pa u ulur, të shprehë një masë të paraburgimit të autorit të arrestuar, dhe jo mënyrën se si ai është lënë deri më tani, për të përsëritur krimin për muaj dhe vite.
Ministritë e Punës dhe Politikës Sociale, Shëndetësisë, Punëve të Brendshme dhe Drejtësisë janë forca lëvizëse në zbatimin e ligjit, por edhe Parlamenti, kryetarët e bashkive, bashkitë, OJQ-të dhe shoqatat. Sindikatat do të duhet të kryejnë kërkime mbi dhunën ndaj grave në vendin e punës, punëdhënësit e kompanive me më shumë se 10 të punësuar do të duhet të organizojnë trajnime mbi dhunën në bazë gjinore dhe në familje.
Gjykatat dhe prokurorët do të duhet të mbajnë statistika të ndara për familjen dhe dhunën ndaj grave. Ligji nën termin “grua” nënkupton gjithashtu vajzat nën 18 vjeç.
Media, stafi mësimdhënës, Agjencia për Shërbime Mediatike, por edhe kishat dhe xhamitë kanë detyrimin të promovojnë një politikë kundër kësaj lloj dhune dhe të mos e miratojnë atë.
Ky ligj shkon deri atje sa të ndëshkojë komunitetet fetare nëse ato mbështesin dhunën ndaj grave.
Një nga peshkopët e KOM-së kohët e fundit tha: “Shumë martesa, për fat të keq, janë divorcuar për shkak të krenarisë, sepse të gjithë duan të komandojnë, duke harruar se kryetari i shtëpisë është burri, dhe gruaja është e varur nga burri”.
Neni 45 i ligjit do ta ndalojë atë, kështu që thotë: “Kishat, bashkësitë fetare dhe grupet fetare kanë një detyrim të përmbahen nga bërja e deklaratave, njoftimeve ose njoftimeve që justifikojnë dhunën si rezultat i një feje, kulture, tradite ose zakoni.”
Për herë të parë, viktima do të ketë të drejtën të paraqesë një padi para një gjykate civile për të përcaktuar përgjegjësinë për mosveprimin me kujdes të duhur të të gjithë personave që janë të detyruar sipas këtij ligji të veprojnë në një mënyrë të tillë.
Viktimat e dhunës në familje kanë të drejtë për kompensim për dëmin material dhe jo-material në përputhje me ligjin.
Ligji për Parandalimin dhe Mbrojtjen nga Dhuna ndaj Grave dhe Dhuna në Familje paraqet shërbime të specializuara nën organizatat joqeveritare, të cilat do të sigurojnë mbrojtje për gratë e dhunuara dhe fëmijët e tyre nën anonimat, nën kujdesin e Ministrisë së Punës dhe Çështjeve Sociale. Fëmijët do të vazhdojnë të shkojnë në shkollë, por jo nga shtëpia.
Autorët, për të cilët do të ketë paraburgim të menjëhershëm, do të gjykohen jo sipas kësaj, por sipas Kodit Penal. Sidoqoftë, sipas Ligjit për Parandalimin dhe Mbrojtjen nga Dhuna ndaj Grave, ato do të duhet të shkojnë në trajtim të detyrueshëm psikologjik dhe rehabilitim, i cili gjithashtu futet për herë të parë në vendin tonë.
S. K. DELEVSKA
