1 Një video banale për një “porsche” të parkuar gabimisht në zemër të Debar Maalos në Shkup më jep shpresë se qytetarët, veçanërisht të rinjtë, po zgjohen nga letargjia. Çdo ditë jemi dëshmitarë të situatave të tilla, jo vetëm në qendër të Shkupit. Dhe jo vetëm në një periudhë të caktuar të ditës. Vetëm se kësaj here dikush ka marrë guximin dhe në pafuqinë përballë shtetit që i mbron dhunuesit, ka vendosur të përdorë armën e vetme që ka – ta publikojë videon në rrjetet sociale.

Hetimi i brendshëm në MPB ndoshta do të zbulojë keqpërdorim të detyrës nga polici i ri që nuk lejonte që automjeti i parkuar gabimisht të tërhiqej. Por, ndoshta do të zbulojë edhe se polici i ri nuk veproi siç ishte trajnuar, nga frika se mos e humbte vendin e punës.

Është për të ardhur keq që alarmi për zgjim të shoqërisë u aktivizua pasi zjarri në diskotekën e Kocanit mori 60 jetë. Për hir të së vërtetës, u zgjuan edhe pushteti, edhe policia, edhe prokuroria. Por kam frikë se do të flenë sërish nëse nuk janë qytetarët ata që i mbajnë vazhdimisht zgjuar.

Shpresa më kthehet kur shoh se të rinjtë po e kërkojnë drejtësinë që u takon. Shpresa më kthehet kur shoh vajzat dhe djemtë nga iniciativa #SupportKocani, të cilët çdo ditë në Instagram na informojnë saktësisht për atë që po bëjnë për ta kthyer jetën në qytet. Shpresa më kthehet kur rishikoj pamjet nga spitalet në Sofje dhe Beograd, ku të rinj për ditë të tëra kanë pritur me orë të tëra për të dhënë gjak për bashkëmoshatarët e tyre nga diskoteka e Kocanit që po luftojnë për jetë atje. Njëri prej tyre tha: “M’u bë e vështirë, por a nuk është normale të jesh human përkundër të gjitha marrëzive politike?”

A nuk është? Askush nuk i detyroi ata të dalin – as Radevi, as Vuçiqi, as Mickoski. Ata dolën, humbën kohë, pritën me durim në korridore, vetëm sepse kishin një qëndrim. Kishin nevojë të ishin njerëzorë.

2 Tek ata fëmijë është shpresa, e jo tek takimi liderësh mes kryeministrit Hristijan Mickoski dhe liderit të LSDM-së Venko Filipçe. Sa e sa sezone me takime liderësh kemi parë. Në këtë fazë, të dy ranë dakord të punojnë për të mirën e qytetarëve. Qytetarët presin depolitizimin e institucioneve. Është mjaft naive të presim që partitë të punojnë për depolitizimin e institucioneve që vetë i kanë politizuar.

E kemi parë se sa të interesuara janë për depolitizim kur në mënyrë të bashkuar ndryshuan ligjin për të rritur kuotën për mbledhjen e nënshkrimeve që të mund të marrin pjesë kandidatët e pavarur dhe iniciativat qytetare në zgjedhje. Në zgjedhjet lokale para katër viteve, iniciativat qytetare dolën si forca e katërt politike në vend. Në komunat ku ka nga dy-tre këshilltarë nga këto iniciativa, është rritur transparenca dhe ka një farë kontrolli të pushtetit lokal. Nuk mund të ndryshojnë shumë, por të paktën e mbajnë pushtetin vigjilent.

Por partitë u frikësuan se mos dikush ua prish qetësinë dhe ranë dakord të mbrohen nga qytetarët duke e komplikuar mënyrën e mbledhjes së nënshkrimeve për pjesëmarrje në zgjedhje. Kështu që, cilado parti që të jetë në pushtet, do të gjejë mënyrë për t’i heshtur qytetarët dhe për t’i bërë të ndihen fajtorë nëse kërkojnë të drejtat e tyre.

Çdo protestë e qytetarëve nuk do të thotë edhe ndryshim pushteti. Mua s’më intereson kush është në pushtet kur nuk ka sistem. Ç’do të thotë kush nuk e zbaton ligjin? Prandaj – nuk duhet të heshtet më. Qoftë edhe duke dokumentuar shkeljet në rrjetet sociale. Duke raportuar çdo person që hedh mbeturina në male, që ndërton pa leje, që nuk jep kupon tatimor, që shqetëson me muzikë të lartë, që djeg zjarre pa mbrojtje, që kërkon ryshfet, çdo nëpunës shtetëror që nuk është në vendin e punës, çdo inspektor që nuk del në terren…

Ashtu siç pushteti tani ka një shans që nuk duhet ta humbasë nëse me të vërtetë dëshiron të rivendosë sistemin e korruptuar, edhe më shumë këtë shans nuk duhet ta humbasim ne – qytetarët. Kur nuk ka qytetari të fortë, nuk ka as institucione të forta.

3 Tetova është qyteti i vetëm në shtet që nuk ka park. Para dy vitesh, fëmijët shkonin derë më derë nëpër qytet dhe shpërndanin fletushka me kërkesën për ndërtimin e një parku. U premtuan, vetëm sa për t’i hequr qafe. Dhe e vetmja copë tokë shtetërore që mund të kthehej në park, Komuna e ka shitur për 7.000 euro për përmbylljen e një parcele për ndërtesa banimi me 2.000 banesa. Procedura filloi nga Teuta Arifi e BDI-së në vitin 2014, ndërsa përfundoi nga Bilall Kasami i Lëvizjes Besa në vitin 2024.

Kasami thotë se vetëm ka zbatuar ligjin. Turp të ketë. Po të kishte vullnet politik për ndërtimin e një parku, do të kishte ndërtuar park. Por, ai kishte vullnet politik për të gjetur justifikim për kompletimin e një parcele private për një biznes privat.

Fëmijët janë shitur për 7.000 euro. Partitë i kanë shitur.

A i është e qartë pushtetit se fëmijëve që mblidhnin nënshkrime për parkun nuk u intereson nëse i ka mashtruar Teuta apo Bilalli? S’ka rëndësi kush e nisi, kush e përfundoi. As Teutës e as Bilallit nuk u interesonte interesi publik. Partive nuk u intereson që qytetarët të jenë të lumtur. Atyre u intereson që pronari i parcelës të jetë i lumtur.

Dhe çfarë do t’u ofrojë Kasami tetovarëve në zgjedhjet lokale? Kompleks banimi në vend të parkut, emrat e antifashistëve të fshirë nga rrugët dhe flamuj shqiptarë në vend të ajrit të pastër.

Por, fëmijët tashmë janë rritur. Dhe kanë filluar të mendojnë ndryshe nga votuesit me të cilët partitë janë mësuar. Jo më të qeverisur përmes frikës, klientelizmit dhe deklaratave të lira partiake. Së shpejti do të vijë koha kur ata fëmijë do t’ua kthejnë për parkun që ua shitën.

4 Presidenti Donald Trump vendosi tarifa prej 33% për importin e produkteve maqedonase në SHBA.Qeveria e Mickoskit deklaroi se “kjo është një përpjekje për ri-negociim të marrëdhënieve tregtare në botë – diçka që ishte e domosdoshme dhe që, edhe pse për disa përfaqëson shok, për të tjerët do të jetë mundësi.”

Sikur deklarata të ishte shkruar në Shtëpinë e Bardhë në Uashington, jo në rrugën Ilindenska në Shkup. Qeveria që gjithë kohën tallte Zoran Zaevin dhe Dimitar Kovaçevskin se kur shkonin jashtë lëpinin këpucë dhe përkuleshin, tani po e justifikon Trumpin që na goditi me 33 për qind tarifa.

Mickoski ka qenë tri herë në SHBA pas inaugurimit të Trumpit. Dhe morëm 33 për qind. Mirë që s’shkoi edhe një herë të katërt – tarifat do të ishin 44 për qind