1 Që kur mblidhen nënshkrimet për kaq shumë nisma qytetare të pavarura për kandidatët për këshilltarë në pothuajse të gjitha komunat kryesore, kjo gjë është inkurajuese për demokracinë. Njerëzit po organizohen. Duan të mbrojnë shtëpitë e tyre, oborret, të pastrojnë rrugët e tyre, trotuaret, parqet … Kjo duhet të ishte bërë e mundur nga politikanët e partive për të cilat ata votuan. Nëse politikanët do të bënin punën e tyre, dhe partitë do të ishin në shërbim të të gjithë njerëzve dhe interesit publik, atëherë këto lista të pavarura nuk do të ekzistonin. Por, te ne, sapo arrin në pushtet, bën siç të thotë partia. Harron se si duket rruga para ndërtesës.
Unë nuk pres që këto lista të pavarura të marrin pushtetin në Komuna. Nuk kam dyshim se partitë do të komplotojnë kundër tyre, ose do të përpiqen t’i blejnë. Por megjithatë, pres të jetë një çikë më ndryshe nga urdhëri që del nga selia e partisë. Në fund të fundit, këta njerëz kanë biznesin e tyre, drejtojnë biznesin e tyre, kanë hobi, janë emra të famshëm, kanë lënë gjurmë në profesionet e tyre dhe në mjediset në të cilat jetojnë dhe e dinë se çfarë duan, e kanë vendosur të kalojnë një pjesë të kohës së tyre për një jetë cilësore në bashkësi. Për të qenë pjesë e Këshilleve që vendosin për jetën e tyre, ata nuk kanë as se pse të luajnë në darkat e komitave, as të bëjnë kujdestari nëpër shtabe apo të bëjnë lajka në komitetet qendrore dhe komunale, apo udhëtime me autobus për të duartrokitur në tubime.
Partitë mund të dalin me qindra parulla, të shpenzojnë miliona euro për video, të marrin rezyme të kandidatëve dhe të porosisin tekste në media. Por, e gjithë kjo nuk do të më ndryshojë pamjen nga dritarja e banesës, nuk do të pastrojë trotuarin ku shkojnë fëmijët e mi në shkollë, nuk do të më sjellë ujë të pijshëm cilësor dhe ajër të pastër, nuk do të më zgjidhë parkimin tim, nuk do t’i pastrojë mbeturinat, nuk do të pengojë fqinjin tim të hyjë me forcë në tarracën ku pi kafe me një “investim” të ri…
Është e thjeshtë. Njerëzit kanë parë se nuk ka përfitim nga partitë.
2 Në LSDM ata u tronditën kur në vitin 2017 e goditën VMRO-DPMNE në pothuajse të gjitha komunat. Me atë fitore masive, qytetarët treguan atë që nuk e donin. Nuk e donin VMRO-DPMNE-në me grabitjen masive nga Shkupi 2014 dhe me çmendurinë urbane. Janë pikërisht ata qytetarë me ndihmën e të cilëve LSDM erdhi në pushtet. Pse do të votonin ata që thanë se nuk do të bënin siç bënin të tjerët më parë, dhe megjithatë vazhduan të bëjnë po të njëjtën gjë? Tani kryebashkiakët ngrenë supet dhe thonë, çfarë mund të bëjmë, ne nuk mund të ndryshojmë. E si kështu, në 2017 thoshit se mundeshit?
Nuk ka të bëjë vetëm me ndryshimin e planeve urbane. Dhe nuk ka të bëjë vetëm me ligjet për ndërtimin dhe legalizimin e ndërtesave ilegale. Varet nga vullneti politik.
Për katër vjet, LSDM dhe BDI nuk kanë treguar vullnet politik për të ndryshuar ligjin për financimin e komunave. Kështu që pushteti vendor, për të mbijetuar, ose duhet të ngarkojë shërbimet komunale, ose të shesë tokën, ose të lusë qeverinë qendrore dhe liderin që të hedhin një milion dollarë në mënyrë që llogaria e pagës së administratës të mos bllokohet.
Ata nuk arritën të miratonin një ligj për policinë komunale për katër vjet. Ne i shpenzojmë policët e trajnuar të shtrenjtë, me forcë të plotë, të shëndetshëm e të drejtë, për të vendosur gjoba për parkim të gabuar, në vend që ato parave t’i mbledhë Komuna. Vallë, kaq nuk mund të mblidhni 61 vota për një ligj të tillë?
Epo, çfarë mund të thuhet për ligjet që duhet të votohen në Kuvend, kur autoritetet lokale nuk mund të zbatojnë një ndalim të thjeshtë të furnizimit të mallrave në një orë të caktuar të ditës. Një rampë para zonës së këmbësorëve për të cilën ne të gjithë kemi paguar nuk mund të ruhet. Imagjinoni të jeni në gjendje të parkoni kamionë, furgona para dyqaneve ushqimore, para bareve, të shkarkoni birra para një shkolle fillore dhe para një kopshti kur të doni ju.. Imagjinoni ndonjë zonë për këmbësorë në një zonë në qendër të qytetit ose një kalatë për këmbësorë ku kalojnë makinat, ata do të shkelnin një fëmijë që u lirua nga duart e një të rrituri, sepse kryetari i bashkisë u dha leje ngaqë ishin drejtorë të një kompanie private. Këtu ata nuk mund t’i bëjnë pronarët e kafeneve të përdorin kontejnerë të veçantë, kështu që ata përziejnë purenë me mbeturinat e qiramarrësve. Ishte e shtrenjtë që restorantet skizofrenikë të paguanin komunën, kështu që shefat i kërcënuan se nuk do të votonin për ta.
Ata bënë shtigje biçikletash, mbollën shkurre, vunë shtylla në trotuare, ndryshuan asfaltin në rrugë për herë të parë pas shumë vitesh. Epo, për të mos e bërë akoma. Është e njëjtë sikur të mos pastrosh shtëpinë, të mos hedhësh plehrat dhe të mos ndryshosh llambën kur të digjet. Ata do të na mashtrojnë me grim. Kjo është bukur mirë. Të dy shtigjet e biçikletave dhe stolat kontribuojnë në një jetë më të mirë, por në asnjë komunë nuk kemi parë një përpjekje për ndryshim cilësor, themelor që do të sjellë jetë njerëzore. Ne jemi tashmë të lodhur nga “arritjet” e tyre që ata kanë bërë punën që është në përshkrimin e punës së tyre dhe për të cilën paguhen.
3 Zhgënjimi është gjithmonë më i madh kur prisni diçka nga dikush. Ne e dimë se çfarë mund të pritet nga VMRO-DPMNE. E dimë se kush bëri kaosin urban, kush ndryshoi planet urbane, kush miratoi ligjet për shitjen e tokës shtetërore, për legalizimin e ndërtesave ilegale. Nuk ka rëndësi.
Edhe në këto zgjedhje, sipas kandidatëve që vunë në dukje anëtarët e VMRO -së dhe atyre që thanë se do t’i mbështesnin, më së shumti që unë pres që ata të arrijnë është ta fshijnë atë “në veri” të bordeve komunale dhe përfundimisht të kthejnë diellin nga Kutleshi drejt kanalizimeve.
Në fakt, çfarë ofroi udhëheqja e VMRO-DPMNE-së pas Gruevskit, përveç disa gjesteve gjysmë-nacionaliste dhe pikëpamjeve antikundërshtuese për gjithçka-për regjistrimin, zjarret, fillimin e vitit shkollor, dixhitalizimin …? Edhe për një vaksinim kundër Covid-19, ku duhej të tregonin përgjegjësi, ata e minojnë në çdo hap. A thua se, vetëm anëtarët e LSDM -së dhe shqiptarët po vdesin nga pandemia.
4 Një Ohër kemi, fatmirësisht ende i mbrojtur nga UNESCO, një thesar kulturor dhe kombëtar botëror për krenari, dhe as ai nuk mund të ruhet.
Dhjetë ditë më parë, ata krasitën degët dhe shkurret rreth rrugës pranë Strazhës. Mbeturinat, natyrisht, nuk u mblodhën atëherë. Degët janë ende duke qëndruar në rrugë. Plehra, natyrisht, ka edhe më shumë.
Aty ku nuk e riparojnë rrugën e re, nuk e riparojnë as atë të vjetër. Nëse bota do të ndërtonte rrugë me këtë ritëm, si në vendin tonë, i cili po ndërtohet 50 kilometra nga Kërçova në Ohër, qytetërimi do të mbetej i palidhur. Kështu kudo ka male, lumenj, ura, tunele dhe fusha dhe livadhe për blerje…
Për ndërtimin – nejse. Kinezët janë fajtorë. Dhe VMRO-DPMNE. Dhe Gruevski. Por pse askush nuk mbledh mbeturina? Pse bankinat janë të tejmbushura me bar, duke bërë që rruga tashmë e rrezikshme bëhet edhe më e ngushtë dhe më e rrezikshme?
Kishte një drejtor, ai u emërua nga partia nga LSDM, por të paktën ishte i mirë, mori punën, ndryshoi tabelat, pastroi trotuaret, mblodhi mbeturinat nga rrugët, ndryshimi ishte i dukshëm, por – e ndërruan. Sepse ai drejtor supozohej të ishte nga BDI. Tani, le të mos e kritikojmë këtë nga BDI -ja, le të mos na akuzojnë ne si shovinistë.
Dhe këtu, ne do të jemi politikisht korrekt. Oh, ju thoni, njerëzit janë të neveritshëm. Ata hedhin shishe, shami e pelena nga makinat. Ata gjithashtu hedhin gërmadha përgjatë rrugës, duke lënë mobilje të vjetra, frigoriferë të prishur, gjithçka është aty kur shikoni majtas – djathtas gjatë rrugës drejt Ohrit dhe Strugës. Por pse askush nuk mbledh mbeturina? Ka mbeturina në çdo hap. Jo vetëm te parkingjet.
Rruga kalon nëpër një duzinë komunash. Megjithatë, kompanitë e shërbimeve komunale nuk janë përgjegjëse për mbeturinat. Ka objekte private rreth Strazhës. As ata nuk janë kompetentë. Stafi i tarifave nuk është përgjegjës për grumbullimin e mbeturinave. Dhe a janë kompetente Rrugët shtetërore? Nëse as ata nuk janë kompetentë, kush është kompetent? Rruga e Maqedonisë, a është kompetente?
Nuk ka asnjë problem me paaftësinë. A e dimë kush është i paaftë? Por kush është në krye?
Epo, kur kryeministri, ministrat, presidenti i vendit të shkojnë në Ohër, a mund të na thonë në cilën rrugë po shkojnë? Mos shkoni në një rrugë tjetër që ne nuk e njohim? Mos ndoshta po e gabojmë rrugën për Ohër?
Përktheu: Fjolla Zllatku
