Aspergilloza
ICD B44.0 B44.1 B44.2 B44.7 B44.8 B44.9
Prevalenca: e panjohur
Aspergilloza është një sëmundje mykotike e shkaktuar nga myku Aspergillus, për të cilin njihen rreth 180 lloje, por vetëm rreth 40 e shkaktojnë sëmundjen. Myku është i përhapur në të gjithë botën edhe atë : në tokë, në lëndë organike në fazën e dekompozimit, në shtëpitë, në pajisjet e ngrohjes dhe ftohjes. Njerëzit e shëndetshëm thithin sporet e tyre çdo ditë dhe më pas i nxjerrin ato. Por te njerëzit me një sistem imunitar të dobësuar ( në terapi imunosupresive, SIDA) ose sëmundje të caktuara të mushkërive (fibroza cistike, COPD), këto spore mund të shkaktojnë kushte serioze dhe madje kërcënuese për jetën.
Aspergilloza bronkopulmonare alergjike zhvillohet tek personat që vuajnë nga astma ose fibroza cistike.Aspergilloza pulmonare kronike vërehet më shpesh tek personat me tuberkulozë, COPD ose sarkoidozë, si dhe te personat që kanë kryer operacione në mushkëri në të kaluarën për shkak të kancerit ose pneumotoraksit. Aspergilloza invazive zhvillohet tek personat me sistem imunitar të dobësuar dhe personat që kanë një numër të ulët neutrofilesh në gjak, personat që i nënshtrohen kimioterapisë, personat që marrin medikamente imunosupresive etj.
Disa kërkime kanë konfirmuar faktin se në disa individë ekziston një predispozicion gjenetik për zhvillimin e aspergillozës dhe se kombinimi i faktorëve gjenetikë me faktorët imunologjikë dhe mjedisorë mund të shkaktojë zhvillimin e formave të caktuara të aspergillozës. Disa forma të specieve Aspergillus kanë përcaktuar gjenomin e tyre, duke hapur dyert për metodat terapeutike më të reja dhe më moderne.
Shenjat dhe simptomat:
Ka disa forma të aspergillozës që japin një paraqitje të ndryshme klinike: Aspergilloza bronkopulmonare alergjike është një reaksion alergjik që shfaqet gjatë thithjes së sporeve dhe shkaktohet nga një përgjigje imune joadekuate tek njerëzit që vuajnë nga astma ose COPD; simptomat përfshijnë: vështirësi në frymëmarrje ose gulçim, dispne, lodhje, më rrallë edhe dhimbje gjoksi, ekspektim gjaku, toptha me mukozë, eozinofili; sëmundja nuk përhapet në organe të tjera, por nëse nuk zbulohet dhe trajtohet në kohë, mund të shfaqen komplikime të përhershme si bronkiektazia, një formë e rëndë e vazhdueshme e astmës dhe humbja e funksionit të mushkërive; SAFS është një formë e rëndë e astmës persistente që shkaktohet nga prania e Aspergillus por edhe nga lloje të tjera të mykut dhe për këtë arsye nuk i plotëson kriteret për aspergillozë;
Aspergilloza pulmonare kronike karakterizohet nga krijimi i cikatriceve ose fibrozës së indit të mushkërive e cila gradualisht bëhet jofunksionale; formohen kavitacione ose zgavra, trashje pleural;
Aspergilloza invazive është forma më e rëndë dhe kërcënuese për jetën e këtij infeksioni që shfaqet te pacientët që janë në terapi imunosupresive, pacientët që kanë marrë palcën e eshtrave ose ndonjë organ; infeksioni fillon në mushkëri dhe prej andej përhapet në mënyrë hematogjene në tru, veshka, zemër, lëkurë; pacienti ka ethe, dhimbje koke, kollitet me gjak, ka vështirësi në frymëmarrje, dhimbje gjoksi.
Pasojat:
Në varësi të gjendjes së përgjithshme shëndetësore të pacientit, nëse zbulohet dhe trajtohet në kohë, komplikime më të rënda nuk shfaqen pacientët. Gjendja e patrajtuar lë pasoja të përhershme, veçanërisht në mushkëri, të cilat çojnë në një tablo të rëndë klinike dhe, për fat të keq, mund të përfundojnë me vdekje. Të gjithë pacientët që kanë aspergillozë invazive duhet të monitorohen me kujdes.
Mjekimi:
Trajtimi është i ndryshueshëm dhe varet nga vendi i infeksionit, lloji dhe stadi i sëmundjes, si dhe gjendja e përgjithshme e pacientit, që do të thotë se disa pacientë thjesht duhet të monitorohen pa ndonjë terapi shtesë. Terapia me tableta përfshin barna antifungale si: Vorikonazol/Vorikonazol i cili është i miratuar nga FDA dhe përdoret në aspergillozën invazive; Isavuconazole/Isavuconazole, i cili është miratuar nga FDA dhe përdoret në mënyrë parandaluese në pacientët që kanë nivele të ulëta të neutrofileve; Iraconazole/Iraconazole përdoret në format kronike dhe alergjike të aspergillozës ose në raste më të lehta që nuk janë kërcënuese për jetën; Prednizoni është një kortikosteroid që përdoret në trajtimin e aspergillozës alergjike.
Embolizimi i arteries bronkiale si metodë përdoret në hemoptizë kur pacienti ka gjakderdhje. Gjakderdhjet më masive, në të cilat embolizimi nuk ndihmon, zgjidhen në mënyrë kirurgjikale.Trajtimi kirurgjik ka një aplikim më të gjerë dhe përdoret për heqjen e indeve të dëmtuara, debridimin e plagëve (lëkurës, kanalit të veshit, indit nënlëkuror), heqjes së aspergillomave, kirurgjisë në zemër., GIT, sinuset etj.
