На мал остров крај брегот на Карибите на Панама, околу 300 семејства ги пакуваат своите работи подготвувајќи се за драматична промена. Генерации Гуни кои пораснаа на Гарди Сугдуб во живот посветен на морето и туризмот ќе го заменат тоа следната недела за цврстото тло на копното. Заминуваат доброволно, или така некако.

Гуните на Гарди Сугдуб се првата од 63-те заедници долж бреговите на Панама на Карипското Море и Тихиот Океан за кои владините претставници и научниците очекуваат да бидат принудени да се преселат со зголемувањето на нивото на морето во наредните децении. Официјален претставник на Министерството за домување на Панама рече дека некои луѓе одлучиле да останат на островот се додека не е повеќе безбеден, без да открие конкретен број. Властите нема да ги принудат да заминат, рече функционерот.

Гарди Сугдуб е еден од околу 50 населени острови во архипелагот на територијата Гуна Јала. (Фото: АП)

Гарди Сугдуб е еден од околу 50 населени острови во архипелагот на територијата Гуна Јала. Долг е само околу 366 метри и широк 137 метри. Одозгора гледано, тоа е приближно бодлив овал опкружен со десетици кратки пристаништа каде што жителите ги врзуваат своите чамци. Секоја година, особено кога силните ветрови го брануваат морето во ноември и декември, водата ги полни улиците и влегува во домовите. Климатските промени не само што доведуваат до пораст на нивото на морето, туку и ги загреваат океаните и со тоа предизвикуваат посилни бури.

Гуните се обидоа да го зајакнат работ на островот со камења, трупци и корали, но морската вода продолжува да доаѓа.

„Во последно време, видов дека климатските промени имаа големо влијание“, вели еден жител. „Сега плимата дојде на ниво на кое не беше порано, а топлината е неподнослива“.

Жителите ќе се преселат со роднините во новата населба на копното што владата ја изгради за 12 милиони долари. (Фото: АП)

Автономната влада на Гуна пред две децении одлучи дека треба да размислува за напуштање на островот, но во тоа време тоа беше затоа што островот беше преполн. Ефектите од климатските промени го забрзаа тоа размислување, рече Евелио Лопез, 61-годишен учител на островот. Тој планира да се пресели со роднините во новата населба на копното што владата ја изгради за 12 милиони долари. Бетонските куќи се сместени на мрежа од асфалтирани улици издлабени од бујната тропска џунгла на нешто повеќе од 2 километри од пристаништето, каде што осумминутно возење со брод ги носи до Гарди Сугдуб.

Жителите на мала крајбрежна заедница во Мексико лани се преселија во внатрешноста на земјата откако бурите продолжиле да им ги одземаат домовите. Владите се принудени да преземат акција, од италијанскиот лагунски град Венеција до крајбрежните заедници на Нов Зеланд.

Една неодамнешна студија на Директоратот за климатски промени при Министерството за животна средина на Панама, со поддршка од универзитетите во Панама и Шпанија, процени дека до 2050 година, Панама ќе изгуби околу 2,01% од својата крајбрежна територија поради зголемувањето на нивото на морето.