Надворешното напојување на нуклеарната централа Запорожје, која е под руска окупација, е прекинато повеќе од три дена, што претставува рекорден прекин што предизвика сериозна загриженост за безбедноста на локацијата со шест реактори, која се наоѓа на првата линија на фронтот во Украина.
За напојување на клучните системи за ладење и безбедност се користат генератори за итни случаи, откако последната линија за напојување на централата беше прекината од руската страна во вторникот попладне. Засега нема најави дека линијата наскоро ќе биде повторно поврзана.
Рафаел Гроси, генералниот директор на Меѓународната агенција за атомска енергија (МААЕ), ја опиша ситуацијата како „длабоко загрижувачка“. Иако тој во четвртокот се сретна со рускиот претседател Владимир Путин, ситуацијата на терен не е променета.
Западни експерти и украински власти стравуваат дека Кремљ намерно создава криза за да ја зацврсти својата контрола врз најголемата европска нуклеарна централа. Според нив, Русија презема високоризични чекори за да вклучи барем еден реактор и покрај воените услови.
„Русија ја користи нуклеарната централа како средство за пазарење“, изјави неименуван украински владин претставник, додека специјалист од „Гринпис“ оцени дека руската окупација влегла во „нова критична и потенцијално катастрофална фаза“.
Стрес-тестовите спроведени од европските регулатори по катастрофата во Фукушима во 2011 година покажаа дека една нуклеарна централа треба да може да работи без надворешно напојување најмногу 72 часа. Според украински извори, надминувањето на тој временски рок е неиспробано и носи големи ризици.
Русија ја зазеде нуклеарната централа Запорожје во март 2022 година, по што нејзините реактори беа ставени во состојба на „студено исклучување“ од безбедносни причини. Надворешното напојување на централата досега беше прекинато девет пати, но секојпат штетата се случуваше на територијата под контрола на Украина. Ова е првпат далекуводот да биде оштетен на руската страна.
Руските оператори на централата тврдат дека напорите за поправка се „комплицирани поради тековното гранатирање од украинските вооружени сили“. Украина, пак, негира дека извршува напади во близина на централата, нагласувајќи дека такво нешто би било неприфатливо ризично.
Од МААЕ соопштија дека руските оператори ги информирале дека имаат доволно дизел за напојување на генераторите во следните 20 дена. Сепак, Гроси предупреди дека губењето на надворешното напојување „ја зголемува веројатноста за нуклеарна несреќа“. Доколку генераторите откажат, постои ризик нуклеарното гориво во шесте реактори неконтролирано да се загрее во период од неколку недели, што би довело до негово топење.
