15 vjeçarja Tatjana Bojkovska, një vajzë me shikim plotësisht të shkatërruar dhe paralizë cerebrale, ishte shumë e gëzuar kur sot i erdhi për vizitë ministrja për politikë dhe punë sociale Milla Carovska në shtëpinë e saj në fshatin Obllavcë, Komuna Staro Negoriçane. Tanja, njëra nga fëmijët e rrallë që arritën ta mësojnë alfabetin Brail, krahas dy sëmundjeve të rënda që ka, para njëzet ditëve në një shkrim të SAKAMDAKAZAM.MK shprehu dëshirën të punojë me ministren për të luftuar për të drejtat e personave me hendikep, pasi konsideron se pa ndihmën e bashkësisë, kjo kategori qytetarësh do ta ketë të vështirë të fitojë vendin që meriton të shoqëri.
“Mu plotësua dëshira, sot u njoftova me ministren MIlla Carovska. Jam shumë e lumtur që erdhi të më shihte dhe më premtoi se në vitin e dytë do të shkoj për punë praktike në Ministri dhe se do të punësohem aty kur të përfundoj shkollën e mesme. Më ftoi një ditë të shkoj dhe të shikoj se si funksionojnë gjërat te ta”, tha Tanja e emocionuar.
Nëna e saj Ivana e shfrytëzoi praninë e ministres që ta njoftonte me udhëtimin të cilin kanë përshkuar për zhvillimin e fëmijës, por edhe vështirësitë me të cilat përballen familjet e tjera.
“Në konviktet e shkollave speciale nuk ekziston një asistent personal për çdo fëmijë, por një person i cili u ndihmon të gjithëve. Fillimisht vendosëm që Tanjën ta akomodojmë në konvikt, por kur pamë se nuk kishte dikush që të kujdesej vazhdimisht për të, e kthyem në shtëpi dhe filluam ta çojmë vetë në shkollë. Dy vitet e para udhëtonim me autobus deri në Shkup. Me zor e ngrinim karrocën në autobus dhe nuk kishte as qasje të mirë për karroca në vendet ku qarkullonim. Kishim shumë probleme, por ne ishim të vendosur se ajo duhet të përfundojë shkollimin fillor dhe të arsimohet. Është viti i 10t-ë që udhëtojmë çdo ditë nga 130 kilometra deri në Shkup dhe anasjelltas, por nuk ia dalim dot me shpenzimet”, thotë nëna Ivana, i cila është një heroine e vërtetë.
Ajo kërkoi që me ndryshimet e ligjit t’u jepet një mbështetje më e madhe fëmijëve që kanë dy invaliditete, si dhe të ndryshohet edhe Ligji për rehabilitim dhe terapi fizikale i fëmijëve me paralizë fëmijërore, pasi aty ka kufizime të mëdha.
“Sipas ligjit, fëmijët me paralizë deri në tri vjet kanë 4 herë më shumë të drejtë për rehabilitim me shoqërues, ata deri në 14 vjet kanë të drejtë dy herë në vit, por pa shoqërues, kurse ata mbi 14 vjet nuk kanë asnjë të drejtë. Ky është një problem i madh, pasi në pubertet, në procesin e zhvillimit më të madh, Tanja nuk ka të drejtë që të shkojë pa paguar deri në vendin ku kryhet terapia fizikale, qoftë kjo në banjë apo në spitalet e shtrenjta në Ohër apo Kozle. Prandaj kërkojmë të ndryshohet ligji dhe t’i jepet mundësi çdo fëmije deri në moshën 26 vjeçare që të ketë rehabilitim falas me një shoqërues, siç thuhet te Ligji për punë dhe politikë sociale”, tha Ivana.
Ministrja Carovska premtoi se do të bëjë gjithçka që është në dorën e saj për t’i ndihmuar që të tejkalohen pengesat ligjore.
Tatjana është nxënëse e vitit të parë në Shkollën shtetërore për fëmijë dhe të rinj me shikim të dëmtuar “Dimitar Vllahov” në Shkup, në drejtimin për komunikacion. Është i vetmi nxënës në klasë dhe në tre gjeneratat e fundit nuk ka pasur interes për këtë profesion.
“Realisht, profesioni i saj është në zhdukje e sipër, pasi tani të gjitha centralet janë digjitale, por ne nuk kishin zgjidhje tjetër që ajo të mund të mësonte diçka, pasi është me pengesa të kombinuara. Që të mund të lëvizë duhet vetëm të lëvizë dhe të jetë e forte me duar, për pjesën grafike i duhet të punojë me maqinë, dhe na mbeti vetëm kjo. E dime se është e vështirë sot që të gjendet një punë, por nëse në këtë shtet do të kishte më shumë konsideratë se njerëzve me hendikep duhet t’u jepen më shumë përparësi, edhe për ta do të kishte vend pune”, thotë Ivana.
Tatjana nuk ka hendikep intelektual por vetëm fizik. Paraliza cerebrale është diçka që e ka që në lindje, ajo mund të qëndrojë në këmbë dhe të lëvizë ndërkohë që dikush e shoqëron, kurse shikimin e ka humbur ndërkohë që ka qenë në inkubator. Deri më tani sytë i ka operuar tri herë në Rusi, por pa asnjë rezultat.
Në familjen Bojkovski punon vetëm babai. Nëna bashkë me vjehrrën përkujdeset për dy fëmijët, sidomos për Tanjën e cila është e varur nga ndihma e tyre. Nga shteti ajo merr kompensim prej 5.000 denarësh për shkak të invaliditetit dhe është e çliruar nga pagesa e participimit në sigurimin shëndetësor deri më 26 vjet. Si nxënës ka kompensim për transport në lartësinë e një karte autobusi nga fshati i saj deri në Shkup, por kjo nuk mbulon as një të tretën e shpenzimeve për naftë. Nga pajisjet për invaliditet i takon një karrocë invalidore çdo tre vjet, kurse jo shumë vonë nga Komuna Staro Nagoriçane dhe organizata humanitare “Krepost” ka fituar makinë për të shkruar me alfabetin Brail.
Në këtë makinë të re ajo bashkë me ministren Carovska shënuan emrin e misitres. Më pas znj. Carovska i uroi shumë shëndet dhe sukses në mësime që të mund të realizojë ëndrrën e saj.
S. NIKOLIQ
