Në MPB-Gostivar, një qytetari nga Vrapçishti, me përkatësi etnike turke, i kanë refuzuar kërkesën për pasaportë në gjuhën turke dhe maqedonase me arsyetimin se nuk ka pasur formularë të tillë dhe i kishin ofruar një formular në një gjuhë tjetër. Meqenëse atij i duhej të udhëtonte urgjentisht, u detyrua të pranonte një pasaportë në një gjuhë tjetër, jo në gjuhën amtare. 

Më 4 korrik të këtij viti, për këtë arsye, ai paraqiti një ankesë përpara Komisionit për Parandalimin dhe Mbrojtjen nga Diskriminimi (KPMD), i cili tashmë kishte hapur një lëndë të madhe për këtë çështje, pas ankesës së paraqitur nga Partia Demokratike e Turqve për mungesën e formularëve të pasaportave për turqit – shtetas të Maqedonisë.

Komisioni i bashkoi të dyja ankesat dhe konstatoi diskriminim të drejtpërdrejtë, por edhe të zgjatur indirekt nga Ministria e Punëve të Brendshme ndaj këtyre përfaqësuesve të përkatësisë etnike turke.

Ankesa nga Partia Demokratike e Turqve ishte paraqitur gjatë krizës më të madhe të pasaportave, më 30 janar të këtij viti, dhe në të pretendohej se në pothuajse të gjitha njësitë rajonale të MPB-së ku aplikohet për dokumente personale (pasaporta, karta identiteti dhe patenta), qytetarët me përkatësi etnike turke përballen me pamundësinë për të marrë dokumentet e kërkuara në gjuhën turke. Kjo ka vazhduar për një kohë të gjatë dhe turqit në Maqedoni nuk kanë mundur të shfrytëzojnë të drejtën e tyre ligjore për dokumente personale dygjuhësore.

Kur Komisioni iu drejtua Departamentit të çështjeve civile në MPB, ata u përgjigjën se që nga 5 korriku 2021, në përputhje me Ligjin për përdorimin e gjuhëve dhe ndryshimin e emrit kushtetues të shtetit, Ministria siguron formularë për të gjitha pakicat. Dhe se në periudhën nga 5.07.2021 deri më 20.02.2024, janë paraqitur gjithsej 21,200 kërkesa për dokumente udhëtimi të tipit E (dokumente në gjuhën turke). Gjatë kësaj periudhe, janë lëshuar gjithsej 20,979 dokumente në gjuhën turke. Departamenti nënvizoi se nuk është përgjegjës për furnizimin e formularëve të asnjë tipi.

Megjithatë, më 4 korrik mbërriti edhe një ankesë konkrete kundër MPB-së, nga një turk maqedonas i diskriminuar nga fshati Vrapçisht. Më 6 shkurt, në njësinë rajonale të MPB-së në Gostivar, ai u përpoq të paraqiste një kërkesë për lëshimin e pasaportës, duke kërkuar që formulari dhe dokumenti i pasaportës të ishin në gjuhën maqedonase dhe turke.

Përveç kësaj, parashtruesi i ankesës dorëzoi edhe një deklaratë nga 13 qytetarë të përkatësisë etnike turke, të cilëve, në periudhën nga 5 janari deri më 20 prill 2024, nuk u ishin pranuar kërkesat për lëshimin e dokumenteve personale në gjuhën maqedonase dhe turke në njësinë rajonale të MPB-së në Gostivar, për shkak të mungesës së formularëve në gjuhën turke.

Departamenti Civil i MPB-së dha të njëjtën përgjigje si për ankesën e parë.

Komisioni për Parandalimin dhe Mbrojtjen nga Diskriminimi rekomandon që MPB-ja të kryejë furnizim me një numër të mjaftueshëm formularësh në gjuhën turke për lëshimin e kartave të identitetit, patentave dhe pasaportave në gjuhën turke, me qëllim të përpunimit të papenguar dhe të vazhdueshëm të kërkesave dhe lëshimit të dokumenteve në gjuhën turke, brenda 90 ditëve nga marrja e mendimit dhe rekomandimit dhe për këtë ta njoftojë me shkrim Komisionin.

Rekomandohet që MPB të pranojë dhe përpunojë vazhdimisht kërkesat e qytetarëve për lëshimin e dokumenteve personale në gjuhë të tjera, në përputhje me Ligjin për përdorimin e gjuhëve.

Rekomandohet që MPB në të ardhmen, në planet për prokurime publike, të përcaktojë saktësisht numrin e nevojshëm të formularëve për lëshimin e dokumenteve personale në gjuhë të tjera, me qëllim të lëshimit të pandërprerë dhe të vazhdueshëm të dokumenteve personale, në përputhje me nenin 12 dhe nenin 14 të Ligjit për përdorimin e gjuhëve, si një masë për parandalimin e diskriminimit në bazë të përkatësisë etnike dhe gjuhës.

S. K. DELEVSKA