Të gjitha organet kompetente shtetërore që kanë pasur të bëjnë me kërkesën e Toni Sali dhe ishin kundër regjistrimit të tij në Librin e lindjeve, tani e tutje do ta mbajnë këtë çështje në ndërgjegjen e tyre, tha për SAKAMDAKAZAM.MK zv Avokat i popullit Suzana Saliu, e cila ka luftuar për vite me radhë dhe u ndesh me dyer të mbyllura në institucione duke u përpjekur ta ndihmonte Tonin.

Toni Sali vdiq në shtëpinë e tij në Rrugën Indira Gandi në lagjen Shuto Orizari të Shkupit të mërkurën mbrëma. Ai vdiq pas një shëtitje. Jozyrtarisht, autopsia nuk gjeti ndonjë shenjë dhune tek djali, por që ai kishte një vdekje natyrore.

“Toni në vendin e tij të lindjes, kërkoi vetëm një certifikatë lindje dhe një numër amë. Ai nuk kërkoi dy numra ID, nuk kërkoi pasaportë të falsifikuar. Kërkonte të drejtat më themelore të njeriut”, tha Saliu, duke aluduar në një skandal të madh që përfshin krijimin e letërnjoftimeve të falsifikuara në Regjistrin e Lindjeve dhe biznesin e MPB për vjedhjen e qindra pasaportave të kriminelëve ndërkombëtarë duke vjedhur identitetin e dikujt tjetër.

Ombudsmani për vite me radhë udhëhoqi një procedurë për regjistrimin e këtij të diplomuari në regjistrin e lindjeve, por ai dështoi, sepse hasi në sjellje burokratike, joprofesionale dhe çnjerëzore të institucioneve kompetente.

“Avokati i popullit i shteroi të gjithë mekanizmat e mundshëm ligjorë që Toni të fitojë të drejtën më themelore të njeriut – të marrë një certifikatë lindje. Kreu disa inspektime në ambientet e zyrave të regjistrimit, duke vënë në pak se këto organe në këtë rast shkelin në mënyrë flagrante të drejtat themelore të njeriut dhe se Ligji për regjistrin parashikon vetëm regjistrimin e një fëmije, dhe në asnjë rast mosregjistrimin e tij. “Ata e trajtuan regjistrimin e Tonit si një regjistrim të porsalindur, duke injoruar faktin se ishte një regjistrim i një fëmije të rritur, i lindur në një spital shtetëror në Shkup në 2002,” shprehet e indinjuar Saliu.

Заменик-народната правобранителка Сузана Салиу ѝ укажала на Управата за матични книги дека мора да го запишат детето, зашто прават флагрантно кршење на човековите права. (Фото: СДК.МК)

Pas lajmit për vdekjen e parakohshme të djalit 19-vjeçar, ne pyetëm drejtorin e Zyrës së Regjistrimit, Bujar Dardhishta, nëse ndihej i përgjegjshëm që administrata që ai administron, në mënyrën më brutale e ktheu këtë fëmijë me dhjetëra herë, duke tejkaluar afatet e përgjigjes për të vonuar dorëzimin e ankesave dhe me plot kuptimin e fjalës, ia mori vitet e tij më të bukura.

Duke shprehur ngushëllime dhe keqardhje për familjen, ne morëm të njëjtën përgjigje dhe qëndrim të ngurtë të Administratës për këtë rast. Ata e pranojnë që sipas ligjit, ata i kërkuan personit që nuk ishte babai i tij të jepte një deklaratë se Toni ishte djali i tij. E gjithë kjo duke pasur gjallë babanë e tij biologjik, nënën, vëllain dhe motrën, si dhe vendin, ditën, orën e lindjes në Klinikën Gjinekologjike.

Avokatja e Tonit, Tamara Slaveska – Apostollovski pretendon se Zyra nuk i tha kurrë qartësisht nënës së tij se çfarë donin prej saj, çfarë dokumenti, analize të ADN-së, madje se ata shkuan aq larg sa të argumentonin se ajo është nëna e tij biologjike, duke kundërshtuar dhe datën e tij të lindjes.

Zyra e Regjistrimit thotë:

“Lidhur me rastin e regjistrimit të Toni Saliut, i lindur në 2002 në Shkup nga nëna Veselinka A, një shtetase e Bullgarisë, ju informojmë se fëmija lindi gjatë martesës midis saj dhe Stojan P., e cila u anulua më 21 tetor, 2004.. Sipas nenit 50 të Ligjit për Familjen – bashkëshorti i nënës konsiderohet babai i fëmijës i lindur për sa kohë zgjat martesa ose brenda 300 ditëve pas përfundimit të martesës. Në këtë rast, megjithëse nëna, sipas saj, nuk jetonte me bashkëshortin, në kohën e lindjes së fëmijës ajo ishte në një bashkësi martesore dhe për këtë arsye, kur regjistron fëmijën si baba, është e detyrueshme të regjistrohet personi me te cilin ishte martuar. Në disa raste, punonjësit e Zyrës së Regjistrimit kanë shpjeguar procedurën e nënës dhe nevojën për të siguruar një deklaratë pëlqimi për regjistrimin e fëmijës në regjistrin e lindjeve të personit me të cilin ajo ishte martuar, por një deklaratë e tillë nuk u paraqit. “

Nuk ka asnjë fjalë për përgjegjësinë dhe dorëheqjen në postën elektronike nga Zyra.

Ne nuk morëm një përgjigje nga Ministri i Drejtësisë Bojan Mariciq, i cili është përgjegjës i Zyrës së Regjistrimit, të cilin gjithashtu e pyetëm nëse ai personalisht ndihet përgjegjës për rastin, dhe nëse jo, nëse do të kërkojë përgjegjësi nga Dardhishta.

Goditjen e fundit në betejën afatgjatë të djalit ia dha Komisioni Shtetëror vendimin në procedurën administrative të shkallës së dytë dhe Gjykata themelore civile Shkup.

Pasi Zyra mori një vendim në nëntor të vitit të kaluar për të mos e regjistruar Tonin (tashmë të rritur) në Librin e lindjeve, nëna e tij, përmes avokatit Tamara Slaveska-Apostolovski, paraqiti një ankesë në Komisionin e Shkallës së Dytë.

SAKAMDAKAZAM.MK pastaj kontaktoi drejtoreshën Danica Çadieva, e cila tha se ajo menjëherë do ta merrte çështjen si çështje urgjente dhe se “Komisioni do të marrë një vendim me interesin më të mirë juridik për fëmijën”. Jo vetëm që ky Komision ka tejkaluar afatin, por deri më sot nuk ka marrë një vendim.

Artikulli “me prioritet” i Tony Salli zë pluhur në zyrën e Çadievës.

Sa të rëndësishëm e kishte vendimin me kohë të Komisionit përpara Gjykatës Administrative. Toni e priste me padurim, ai tashmë po shikonte kartën e parë të identitetit para tij me letërnjoftim, emër, mbiemër, adresë dhe shtetësi maqedonase. Ishte i gatshëm të regjistrohej në Fakultetin e Drejtësisë “Justiniani I” që e donte aq shumë, fantazonte se do të regjistrohej në regjistrim, madje edhe se do të votojë në zgjedhje.

Gjatë mundimit të djalit në Zyrën e Regjistrimit dhe në Komisionin shtetëror të Shkallës së Dytë, avokati i Tonit ngriti një padi në Gjykatën Civile të Shkupit për të provuar atësinë, me qëllim që të merrte një numër të sigurimeve shoqërore dhe një certifikatë lindjeje.

Sidoqoftë, për shkak se ai nuk kishte një shkresë, në kundërshtim me ligjet dhe konventat ndërkombëtare, gjykata shprehimisht e refuzoi padinë.

Gjykata e Apelit e Shkupit bëri të njëjtën gjë.

“Një ankesë mund të bëhet kundër vendimit të shkallës së dytë si një mjet i jashtëzakonshëm juridik, pas së cilës mund të paraqitet një kërkesë në Gjykatën Evropiane të të Drejtave të Njeriut.” Por ndërkohë, mora lajmin për vdekjen e parakohshme të Tonit, i cili e ndërlikon edhe më shumë rrjedhën e procedurave ekzistuese. Pavarësisht nga të gjitha sfidat, unë nuk heq dorë dhe do të vazhdoj të kërkoj drejtësi edhe pas vdekjes për djalin dhe familjen e tij, e cila gjatë gjithë këtyre viteve është margjinalizuar nga burokracia e ngathët dhe mungesa e dëgjimit në autoritetet dhe gjykatat. “Le të mos ndodhë më kjo çështje!”, Thotë avokati i tij – ndihma juridike falas, Tamara Slaveska – Apostolovski.

S.K. DELEVSKA