Низ Европа во последните месеци се појави нов бран на антимигрантски групи кои се самоорганизираат во граѓански патроли, тврдејќи дека се заштитнички сили, но експертите предупредуваат дека нивните акции често ги влошуваат безбедносните грижи, шират страв и ја поттикнуваат крајната десница.
Примери за вакви групи се забележани во повеќе земји. Во центарот на Рејкјавик, група мажи маршираа облечени во црни кошули со железен крст. Во Полска и Холандија, самопрогласени „граѓански патроли“ се собираа долж границата со Германија за да ги враќаат барателите на азил. Во Белфаст, Северна Ирска, такви групи патролираа ноќе, барајќи документи за идентификација од мигранти и луѓе со темна боја на кожа.
„Повеќето од овие акции се симболични. Тие не ја спречуваат миграцијата, ниту создаваат поголема безбедност на улиците“, вели Торе Бјорго, професор на Универзитетот во Осло и поранешен директор на Центарот за истражување на екстремизмот.
„Тоа е претстава за медиумите и често за политички цели, бидејќи екстремно десничарските организации го користат ова како начин да добијат публицитет и да регрутираат нови членови“, вели тој.
Бранови на антимигрантски групи не се новина во Европа и често се појавуваат кога се заострува политичкиот дискурс за миграцијата. Летово, во југоисточната шпанска провинција Мурсија имаше немири откако десетици лица вооружени со палки излегоа на улиците да „ловат“ луѓе со странско потекло. Кампањи за заплашување насочени кон луѓе со темна боја на кожа имаше и во Белфаст.
Активисти за човекови права и влади ги опишуваат овие дејствија како вкоренети во страв и засилени со дезинформации. Според податоците на шпанската влада, пред немирите во Шпанија, расистичките пораки на социјалните мрежи се зголемиле за 1.500%. Хелсиншката фондација за човекови права со седиште во Варшава ги поврза акциите во Полска со „радикализирачки политички наратив кој ја прикажува миграцијата како закана, поттикнувајќи социјални стравови и недоверба во државните институции“.
Иако овие групи можеби дејствуваат од страв, тие често предизвикуваат уште поголем страв кај оние кои наводно ги штитат.
„Постојат многу малку докази дека тие прават луѓето да се чувствуваат побезбедни. Напротив“, вели Бјорго, истакнувајќи дека иако ретко користат физичко насилство, нивниот милитантен стил покажува капацитет за насилство што е застрашувачки, особено за малцинствата.
За некои од членовите, учеството во вакви групи е начин за ребрендирање. Истражување спроведено на една група во Норвешка во 2016 година покажало дека многу членови имале криминално досие, од семејно насилство до трговија со дрога и кражби. Неодамнешните извештаи од Исланд и Северна Ирска сугерираат дека осудени криминалци и понатаму се главен дел од овие движења.
Претседателот на исландскиот полициски синдикат, Фјолнир Сјемундсон, изјави дека полицијата била информирана оти овие групи, кои тврдат дека сакаат да ги заштитат Исланѓаните од мигрантите, упатувале закани кон луѓе кои ги критикувале. Според него, идејата луѓето да мислат дека можат да го земат законот во свои раце е причина за загриженост, додавајќи дека „постојат бројни примери кои сугерираат дека тоа завршува лошо“.
