Универзитетот „Свети Кирил и Методиј“ (УКИМ), доби близнак од Бугарија – универзитет со ист назив, кој доби одобрение од Владата да врши високообразовна дејност во Република Северна Македонија.

Одлуката која е донесена, во член 1 гласи: „Со оваа одлука на странската високообразовна установа Великотрновскиот универзитет „Св. св. Кирил и Методиј“, со седиште на ул. „Теодосиј Терновски 2“ 5003 Велико Трново, Република Бугарија, акредитирана за вршење на високообразовна дејност од страна на Националната агенција за оценување и акредитација на Република Бугарија, се дава одобрение за вршење на високообразовна дејност на територијата на Република Северна Македонија“.

Ректоратот на УКИМ два дена не реагира, ректорот Јанкуловски воопшто не се јавува, а и Правниот факултет „Јустинијан Први“ молчи, без да објасни дали Владата со својата постапка го крши Законот за авторски права и индустриска сопственост, дозволувајќи (странски) универзитет со исто име паралелно да работи на наша територија.

На прашањето зошто Владата даде одобрение на странски универзитет со исто име како нашиот најреномиран и најстар универзитет „Свети Кирил и Методиј“, за САКАМДАКАЖАМ.МК одговорија дека сè е по закон и прописи, и дека називот: ВЕЛИКОТРНОВСКИ УНИВЕРЗИТЕТ „Свети Свети Кирил и Методиј“ од Велико Трново се разликува од нашиот Универзитет „Свети Кирил и Методиј“ од Скопје.

Правни експерти во областа на авторското право и индустриската сопственост реагираа на одлуката на Владата да дозволи регистрација на универзитет со исто име. Адвокатот Валентин Пепељугоски смета дека бугарскиот истоимен универзитет требало да го смени името за настава во Македонија и тогаш не би имало проблем да го добие одобрението.

Пепељугоски набројува членови од три закони кои Владата ги крши со одлуката: Законот за авторски права и индустриска сопственост, Законот за установите и членови од Законот за трговски друштва.

Согласно член 177 и 178 од Законот за индустриската сопственост, со трговска марка не може да се заштити знак: кој содржи или имитира лик или име на историска или умрена знаменита личност од Северна Македонија, освен со дозвола на надлежен орган на државната управа и кој содржи или имитира име, облик или друг препознатлив дел на заштитено културно наследство на Северна Македонија, освен со дозвола на надлежен орган на државната управа. Исто така, со трговска марка не може да се заштити ниту знак  кој е идентичен со порано пријавена или регистрирана трговска марка на друго лице за ист вид стоки или услуги, и кој е идентичен или сличен со порано пријавена или регистрирана трговска марка на друго лице за ист или сличен вид стоки, односно услуги, доколку таа сличност може да создаде забуна кај просечниот потрошувач, вклучително и можност од асоцијација со порано пријавената или порано регистрираната трговска марка.

„Бидејќи Универзитетот Св. Кирил и Методиј од Скопје, Северна Македонија е запишан во регистарот пред Универзитетот Св.Св. Кирил и Методиј од Велико Трново, Република Бугарија, тоа значи дека се врши повреда на името односно називот и на неговата трговска марка. Бидејќи се работи за приватни права, потребна е реакција од најстариот македонски универзитет, при што треба да се има во вид и во која општина ќе биде седиштето на подружницата на бугарскиот универзитет во Северна Македонија“, предупредува Пепељугоски.

Согласно член 9 и 10 од Законот за установите, називот на установата ја содржи ознаката установа и други ознаки кои упатуваат на видот и карактерот на дејноста и нејзиното седиште. Составен дел на називот може да биде цртеж, друг знак или графички облик. Називот на установа може да содржи име на историска или друга значајна покојна личност. За внесување на името на таа личност во називот на установата е потребна согласност од нејзините законски наследници до втор наследен ред, а ако нема наследници до втор наследен ред тогаш одобрување дава Министерството за култура. Називот може да се употребува и како трговска марка ако со закон е определено.

„Во своето работење установата може да го користи само називот кој е запишан во регистарот․ Во регистарот не можат да се запишат под ист назив во иста општина две или повеќе установи кои вршат иста дејност“, потенцира адвокатот.

Во оваа насока, вели тој, се и одредбите од член 56 до член 59 од Законот за трговските друштва, според кои новите фирми на трговските друштва  мора јасно да се разликуваат од сите фирми на друштвата запишани во трговскиот регистар, и во трговскиот регистар не може да се запише фирма што е иста со веќе запишана фирма или фирма којашто јасно не се разликува од веќе запишана фирма. На тоа се внимава по службена должност.

Владата не гледа проблем и наведува: Точниот назив на Универзитетот во Скопје е Универзитет „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје.

Потсетува дека Согласно член 25 став 1 од Законот за високо образование, на странска високообразовна установа, на која ѝ е признато правото да врши високообразовна дејност, односно е акредитирана за вршење на високообразовна дејност во земјата во која ѝ е седиштето, врз основа на одобрение од Владата на Република Македонија, по претходно мислење од Одборот за акредитација на високото образование, може на некој од светските јазици да врши високообразовна дејност на територијата на Република Македонија.

Барањето на Универзитетот „Св. св. Кирил и Методиј“ од Велико Трново, Република Бугарија, за отворање на негова подружница на територијата на Република Северна Македонија, е доставено преку и во соработка со Меѓународниот Славјански универзитет во Свети Николе, вели Владата во одговорот за САКАМДАКАЖАМ.МК .

„На наше барање, до Министерството за образование и наука доставено е и Свидетелството од Националната агенција за оценување и акредитација со која е приложен доказ за акредитација на ВЕЛИКОТРНОВСКИ УНИВЕРЗИТЕТ „Св. св. Кирил и Методиј“ од Велико Трново, со важност на акредитацијата до 20.09.2024 година.

Одлуката била донесена по претходно добиен позитивен извештај на стручната комисија при Одборот за акредитација со број 08-74/3 од 6 мај 2021 година.

Во дописот што го добивме од Владата, стои и дека сега кога му го дала одобрението за високообразовна дејност на бугарскиот „Свети Свети Кирил и Методиј“ во Македонија, тој може да се запише и во Централниот регистер.

„По добивањето на одобрението, согласно член 25 став 3 од Законот за високо образование, странската високообразовна установа која добила одобрение за вршење на високообразовната дејност во Република Македонија согласно со ставовите (1) и (2) на овој член и акредитација за вршење на високообразовна дејност во земјата во која и е седиштето, се запишува во Централниот регистар на Република Македонија како установа и во Регистарот на високообразовни установи во согласност со членот 71 од овој закон“, децидна е Владата.

С. К. ДЕЛЕВСКА