Фотографии и документи од Државните архиви на Македонија и Турција се изложени во Одделот за османлиски архив во Кагитане, Турција, а до крајот на годинава изложбата би требало да дојде и во Скопје. Директорот на Државниот архив на Македонија, Христа Најданов ни рече дека изложбата „Документи и фотографии за Македонија во Османлискиот период”  опфаќа 80 фотографии и 28 документи за историјата на Македонија и вклучува фермани и берати од султаните, вакафи, историски мост, училишни фотографии и фотографии од секојдневниот живот.

Фотографиите и документите се од Скопје, Битола, Велес,  Демир Капија, Кратово, Тетово, Ресен, кои се од двата Архива.

„Станува збор за документација од секојдневниот живот во Македонија во тоа време“, вели Најданов.

На отворањето на изложбата, директорот на Државниот архив Угур Унал рече дека архивските документи, кои се од суштинско значење за правилно разбирање на историјата, се национални и меѓународни сеќавања и се меѓу вредните културни и историски богатства на државите.

Директорот на Државниот архив на Турција Угур Унал и директорот на македонскиот Архив, Христа Најданов. (Фото: Државен архив)

„Овие документи се исто така многу важни во смисла на воспоставување мостови на пријателство во односите меѓу двете земји. Државниот архив на Турција и Државниот архив на Северна Македонија се добар пример за позитивното влијание на соработката во областа на архивирањето во меѓудржавните односи”, рече Угал.

Тој кажа дека Државниот архив на Турција има зачувано повеќе од 130 милиони архивски документи, од кои 95 милиони припаѓаат на османлискиот период и 40 милиони на периодот на Турција.

„Бидејќи Османлиската Империја постои на македонската територија од 15. век, нашиот архив содржи многу ресурси поврзани со регионот“, кажа тој, додавајќи дека архивските документи се една од најдобрите алатки за зачувување на меморијата на народите и за нејзино пренесување на идните генерации и дека како архивски институции работат на тоа овие документи да бидат откриени, достапни и употребливи.

„Благодарејќи на документите и фотографиите во оваа заедничка изложба што ја подготвивме, можат да се видат настаните низ историски процес како што е наредбата на Абдулхамид Втори објавена за компензација на загубите и штетите на муслиманскиот и на немуслиманскиот народ за време на пожар во манастир. Исто така наредбата на султанот Абдулазиз за изградба на христијанско училиште во Скопје за христијанските деца поради несоодветност на постојното, стои пред нас како добар пример што се совпаѓа со концептот на Пакс Отомана, со тоа што тие покажуваат дека Османлиската Империја тргнала по инклузивен, толерантен пат на дипломатијата и ги почитувала верските и културните разлики на својот народ. Благодарејќи на фотографиите од архивите на земјата, имаме можност да бидеме сведоци на општествените, културните настани и секојдневниот живот од тој период – понекогаш со фотографија на брачна двојка од османлиска Македонија во нивната традиционална облека, а понекогаш со фотографија на мало дете на церемонијата на обрежување – сунет“, рече Унал.

Најданов на отворањето рече дека книгата „Османлиски документи за историјата на Македонија– Пописи од 19. век 1832/33 Скопски Санџак, Скопска Каза за ромското христијанско-исламско и за еврејско население како и христијанското занаетчиско население” том 2, книга 2 подготвена од Аднан Шериф, објавена на македонски и на албански јазик, ќе ја подарат во Државниот архив на Турција во Османлискиот оддел.

Б. НЕСТОРОСКА