Në shkollën fillore “Gjorgi Sugarev” në Manastir mësojnë 558 romë dhe vetëm 55 maqedonas. Në shkollë, një pjesë e madhe e klasave janë vetëm për romët, ndërsa nxënësit e tjerë që jetojnë në zonën e kësaj shkolle regjistrohen në shkolla të tjera fillore në qytet. Ky problem ka zgjatur për vite me radhë, dhe Gjykata Evropiane për të Drejtat e Njeriut, në dhjetor 2022, për shkollën fillore “Gjorgi Sugarev” dhe “Goce Dellçev” në Shtip, vendosi që është shkelur e drejta e fëmijëve për mosdiskriminim në lidhje me të drejtën e tyre për arsimim. Për shkak të këtij segregimi, 38 familjeve të prekura iu dha një dëmshpërblim prej 1,200 euro, ose gjithsej 45,600 euro për të dy shkollat.

Fatma Bajram-Azemovska nga Shoqata “Sumnal” tha se afërsisht 60 për qind e romëve nuk kanë qasje në arsimin e hershëm fëmijëror, dhe më shumë se gjysma e atyre nga mosha 6 deri në 15 vjeç janë të prekur nga segregimi arsimor.

Në gusht të këtij viti, edhe Gjykata Themelore Civile e Shkupit, me vendim gjyqësor, konstatoi se Qeveria, Ministria e Arsimit dhe Shkencës, Ministria e Punës dhe Politikës Sociale, Ministria e Shëndetësisë, Inspektorati Shtetëror i Arsimit, Komuna e Manastirit dhe Komuna e Shtipit kishin kryer diskriminim ndaj fëmijëve romë në procesin arsimor. Nga të gjitha provat e dorëzuara nga Komiteti i Helsinkit për të Drejtat e Njeriut, si paditës, Gjykata konstatoi se në rastin konkret ishte kryer segregim ndaj fëmijëve romë në procesin arsimor për mënyrën se si ishin formuar klasat në shkollën fillore “Gjorgi Sugarev” në Manastir dhe “Goce Dellçev” në Shtip, si dhe për dërgimin e papërshtatshëm të fëmijëve romë në institucione arsimore të destinuara për nxënës me aftësi të kufizuara intelektuale.

GJYKATA CIVILE SHKUP I SHPALLI FAJTORË QEVERINË DHE KOMUNËN MANASTIR DHE SHTIP PËR SEGREGIMIN E FËMIJËVE-ROMË QË TE REGJISTRIMI I TYRE NË SHKOLLËp

Për të kapërcyer këtë praktikë negative, në Manastir u mbajt një tryezë e rrumbullakët me temën “Arsimi përfshirës dhe nxitja e kohezionit social”, organizuar nga Komuna e Manastirit, Shoqata për zhvillimin e komunitetit rom “Sumnal” dhe me mbështetjen e Misionit të OSBE-së.

NJË SHKOLLË FILLORE NË PRILEP KA BËRË SEGREGIM, KA NDARË  FËMIJËT ROMË NË PARALELE TË VEÇANTA

Psikologia e shkollës, Marija Kovaçevska, tha se duhet të eliminohen klasat e segreguara dhe romët të mësojnë së bashku me nxënësit e tjerë.

Kryetari i Komunës, Toni Konjanovski, theksoi se problemi lind për shkak se nga njëra anë ekziston rregullorja ligjore që kërkon që nxënësit të regjistrohen në zonën ku i përkasin, ndërsa nga ana tjetër ligji u jep prindërve lirinë për të regjistruar fëmijët në shkollën që dëshirojnë.

Ndryshimet e reja në Ligjin për arsimin fillor, të mesëm dhe profesional, të cilat janë në fazën përfundimtare, pritet të parandalojnë segregimin. Në to do të përfshihet qartë një dispozitë që ndalon diskriminimin në formimin e klasave.

ZH. ZDRAVKOVSKA