Потребни се многу промени во градов и во општеството за да можеме ние лицата со попреченост да функционираме како сите останати луѓе, кажа Беира Салифовска, лице со оштетен вид, на денешната конференција „Очи за еднаквост“, во организација на Хелсиншкиот комитет за човекови права непосредно пред меѓународниот ден на толеранцијата.

„Лицата со попреченост треба што повеќе да учествуваат во јавниот живот, да бидеме меѓу луѓето за да можеме да се интегрираме во општеството. На лицата со попреченост би им порачала да го прифатат проблемот таков каков што е и да се обидат да направат нешто за себе. Не треба да се затвораат дома, бидејќи никој нема да се сети дека сте сами и дека во треба помош. Излезете надвор и борете се“, рече Салифовска, која работи како физиотерапевт во Заводот за медицинска рехабилитација во Скопје, и во моментов студира на Факултетот за едукација и рехабилитација.

Таа кажа дека државата треба да обезбеди соодветна литература на Брајово писмо за лицата со оштетен вид, кои студираат или сакаат да студираат, како и многу институции и места да бидат попристапни за лицата со попреченост.

Уранија Пировска, извршен директор на Хелсиншкиот комитет, рече дека и по 20 години нема особен општествен напредок во почитување на правата на лицата со попреченост, бидејќи не се обрнувало внимание на реализација на законите кои им ги гарантираат основните права на овие лица, туку системот повеќе се занимавал со прашањата како дошло до попреченоста.

„Оваа држава не покажа сенс за инклузија на лицата со попреченост, а инклузија не може да има ако не се направат сериозни промени во здравството, социјалната заштита, образованието, вработувањето. Лицата со попреченост кога бараат почитување на нивите права, државата тоа го гледа како барање за привелегии, а не како барање за еднаквост“, рече Пировска.

Хелсиншкиот комитет спроведе истражување за состојбата во која живеат лицата со попреченост и колку им се достапни образованието, здравствените и социјалните услуги, во рамки на проектот финансиран од амбасадата на Велика Британија.

„Анализите даваат сеопфатна слика на законите, услугите и политиките за попреченоста во Македонија, а ова е важно за да се одреди дали лицата со попреченост може да ги уживаат основните права како и секој друг во општеството. Почнавме со работа пред една година и сработивме одлична програма, и мој впечаток е дека преку овој проект направен е напредок особено во промена на јавната свест во вистинска насока“, рече Чарлс Гарет, амбасадор на Велика Британија.

Тој кажа дека и како татко на девојка со Даунов синдром, многу му е блиска темата за инклузија на лицата со попреченост.

„Кога се роди ќерка ми со Даунов синдром се чувствував како да сум единствениот човек што има врска со попреченост. Но, многу грешев. Попреченоста не е само за лица распрскани по случаен избор во општеството. Секој од нас во текот на животот ќе се стекне со некоја попреченост, како луѓето што го губат слухот додека стареат, или лицата што губат екстремитети во несреќа на работа, или лица со деменција и други не толку вочливи форми на попреченост. Општеството ќе треба сите овие луѓе да ги поддржи или да ги земе предвид. Самото општество има интерес да обезбеди да им дава поддршка на сите лица, за да можат тие да дадат свој придонес. Тоа го зајакнува општеството да се соочи со своите предизвици, отколку да се преправа дека не постојат“, рече Гарет.

Е.БОЧВАРОСКА