Со доделувањето концесии на Охридското Езеро конечно ќе се заштити рибниот фонд, оти, како што сметаат од Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство, избраните концесионери имале соодветни знаења, вештини, својства и способности да се грижат за езерото. Оттаму сметаат дека со планско стопанисување на одржлив начин и зголемена контрола рибниот фонд би се одржал, па и зголемил.

Министерот Цветан Трипуновски неодамна кажа дека ова е начинот да се заштити езерото од рибокрадската девастација и ќе се постигне поголема и повеќеслојна контрола.

Шест од седум концесионери веќе се избрани. Компанијата „Питон“ стана концесионер во сферата на рибарството во риболовната зона „Воска“ за стопански риболов, која се протега од селото Подмоље до „Св. Јован Канео“ и рекреативната зона (ревир) Охридско Езеро за рекреативен риболов, која ги опфаќа целиот дел на Охридско Езеро кој припаѓа на Македонија, Охрид и Струга, каналот Студенчишта и сите притоки на Охридското Езеро, како што се Коселска Река, Велгошка Река, Черава и Сатеска и сите нивни притоки, освен изворите кај Св. Наум и заштитените зони на езерото.

Оттаму велат дека ќе има само законски риболов, а за брзо време ќе биде истакнат ценовникот на услугите и за дозволите за риболов, а секој незаконски риболов ќе се санкционира по закон, без исклучок. Лани, службениците од полициската станица за граничен надзор „Охридско Езеро“ и од Државниот инспекторат за земјоделство – Охрид заплениле речиси двојно повеќе риба во однос на 2023. Пронајдени биле и одземени вкупно 4.113 парчиња риба, односно 572,55 килограми разновидна риба, а во 2023 биле вкупно 2.638 парчиња риба, односно 390,98 килограми.

Избрзано е давањето на Охридското Езеро под концесија за стопански риболов, велат екологистите (Фото: СДК.МК)

Екологистите, сепак, сметаат дека ваквиот начин на давање на езерото под концесија нема да ги намали бројките и нема да биде во насока на заштита на рибниот фонд, оти е застарена Риболовната основа за риболовното подрачје Охридско Езеро, изработена за периодот 2011-2016 од Хидробиолошкиот завод, во годините на тотален мораториум на риболовот на македонската страна од езерото. Следејќи ги сеопфатните истражувања на квалитетот на водата и сите заедници во езерото, беа дадени препораки за ограничено користење на рибниот фонд, како за стопански, така и за рекреативен риболов и беше потенцирана физичка заштита на рибниот фонд и на природните живеалишта, особено природните рибни плодишта.

„Избрзано е давањето на Охридското Езеро под концесија за стопански риболов. Како прво, не е официјално познат статусот на загрозеност на популациите на охридската пастрмка и охридската белвица. Риболовната основа е застарена, неажурирана, а според досегашни сознанија, тие се веројатно критично загрозени видови и треба да се остават на мир уште неколку години, и од македонска и од албанска страна, за да се стабилизираат нивните популации. Второто прашање е кој и како ќе го контролира изловот на риба? Недозволиво и недржавно е она што ни припаѓа на сите нас и на светот да биде распродадено како што се распродава нашата држава од 1991 до денес“, вели екологистот Ѓоко Зороски.

Според досегашните искуства со концесиите, во 2004 беше одземена концесијата за стопански риболов поради нестопанско управување и искористување на рибниот фонд и беше воведен тотален мораториум на риболовот на Охридското Езеро кој траеше до 2012, до доделувањето нова концесија. Таа беше одземена од исти причини во 2018. Во 2019 беше доделена концесија која траеше само неколку месеци, до почетокот на 2020.

„Со тоа што ова е нов начин со распределба на повеќе зони за управување и користење, неблагодарно е однапред да се суди за успешноста на овој модел, особено што во минатото сите доделени концесии беа одземени по одреден период. Но, потенцираме дека и во овој случај потребни се почитување на регулативите, поголема физичка заштита и зајакнување на капацитетите на релевантните институции за спроведување на законските регулативи поврзани со оваа проблематика“, велат од Хидробиолошкиот завод во Охрид.

Оттаму додаваат дека е потребна севкупна заштита на Охридското Езеро.

„Првенствено, водата е најважен ресурс за хуманата популација, но и за целиот жив свет во езерото и треба да го промениме третманот кој е наметнат на езерото веќе со децении, од изградбата на браните за хидроакумулациите Глобочица и Шпиље во 1965 и 1969 година, а подоцна и браните во Албанија за акумулациите Вау е Дејес во 1970, Фиерза во 1978 и Коман во 1985 година. Потребата од електрична енергија расте со секоја измината деценија од постоењето на овие акумулации, но Охридското Езеро не смее да биде регулаторен систем за нивниот капацитет. Треба со употреба на други обновливи извори да се задоволи наметната потреба за електрична енергија за да го чуваме она што е најскапоцено. Истовремено, климатските промени ни даваат опомена со драматични промени на нивоата на реките и езерата, од што ни Охридското Езеро не е поштедено“, вели Душица Илиќ-Боева од Хидробиолошкиот завод..

Според експертите од Хидробиолошкиот завод, за намалување на звучното загадување, но и влијанието на нафтените деривати во водниот екосистем потребна е законска рамка за ограничување на бројот на пловни објекти и ограничување на нивната моќност.

С. ВРЕНЦОВСКА