Актерката од Македонскиот народен театар (МНТ) Тина Трпкоска е авторка на препевот и преводот на стиховите од 22 безвременски хитови на шведската група „АББА“ за мјузиклот „Мама миа“, кој премиерно се изведе на 24 декември во МНТ.
Трпкоска сè уште добива големи пофалби од публиката, од колегите, и не само од обожавателите на „АББА“, туку и од помладите генерации кои и не се толку големи фанови на поп хитовите од 1970-те години. реакциите се дека Тина завршила неверојатна работа, така што хитовите од мјузиклот во режија на Наташа Поплавска и кореографија на Олга Панго звучат одлично и на македонски јазик.
МНТ е носител и продуцент на мјузиклот, во копродукција со „Проспот“, застапуван од славниот југословенски скијач од 1980-те години Јуре Франко.
„Многу ми беа интересни реакциите на друштвото, тие ми беа потврда дека сум на прав пат. Некој знаеше да искоментира ’Е зошто АББА, па кој слуша тоа’, па после кога ќе отпеев некој стих ми враќаа ’Ова е супер, би сакале да го гледаме ова’“, вели Тина Трпкоска (Фото: М.Златевска)
Трпкоска (29) дипломирала на Факултетот за драмски уметности во Скопје, во класата на професорот Владо Цветановски. За време на студиите професорите и колегите ја препознале нејзината дарба за ритам и музика и оттогаш во голем број претстави освен актерка е и музички соработник, прави превод и адаптација или самата е автор на стихови. Театарската публика ја познава по улогите во „Животот е прекрасен“, „Силјан штркот шанца“, “Мајсторот и Маргарита,“ „Чикаго“, а пошироката јавност ја запозна на ланската Златна Буба Мара на популарноста преку имитацијата на обвинителката на СЈО Фатиме Фетаи.
Задачата за препев и превод на песните на „АББА“ ја доби на крајот на април, и со неa, како што вели, живее до самата премиера.
„Ова беше многу одговорна задача, затоа што препевот беше визата за да ја добиеме лиценцата за мјузиклот. Екипата не можеше да почне со проби сè додека не се направи увид во сработеното, прво од Словенија, па од Њујорк и одобрување дека тоа е тоа, како што треба да биде. Јас се потрудив максимално квалитетно да ја сработам задачата, се дадов себеси во ова со саати, со денови, со месеци. Во прво време помислив ова е дотолку голема одговорност, бидејќи овие песни ги знаат сите и мора да направиш и на македонски јазик да допрат до публиката на истиот начин, а притоа да се задржи ритамот, римата, структурата, содржината, енергијата на секој збор“, вели Трпкоска.
Кога колегите од МНТ го добиле преводот, со воодушевување ѝ честитале дека од прва знаеле што и како треба да пејат; – Од премиерата на „Мама миа“ во МНТ (Фото: М. Златевска)
Материјалот препеан на македонски, потоа требало буквално да се преведе на англиски јазик, за носителите на лиценцата да проверат што всушност пејат глумците во МНТ.
„Добив информација дека песните се внесуваат во посебен програм и на тој начин се проверува дали има ритмичко и мелодиско совпаѓање меѓу македонската и англиската верзија“, додава таа.
На барање на издавачите на лиценцата, три од песните препеани на македонски јазик, требало да се снимат во придружба на пијано и да се испратат во Њујорк. Тоа е еден вид контрола на квалитетот на препевот. Во инструкциите за преведувачот стои дека фразите „Мани, мани, мани“ (Пари, пари, пари) и „Денсинг квин“ (Кралица на танцот), треба да останат на англиски, а доколку е можно, и „Хани, хани“ (Душо, душо) и „С.О.С“. Секоја од препеаните песни, треба да звучи како добра поп песна сама за себе, независно од дејствието, а сите заедно, по тој редослед, се дел од раскажувањето на една приказна. Единствено евровизискиот хит „Ватерло“ според правилата, се изведува на англиски јазик и на самиот крај на шоуто бидејќи не претставува дел од приказната.
На почетокот, нормално, вели Тина, мислела на идната публика и била обремената со тоа дека делото ѝ е крајно познато и дека не може да ѝ се избришат сеќавањата за сите песни на „АББА“. Тоа бил предизвикот, да се остане верен на оригиналот, да го срочи на македонски јазик и да ги запази вредностите кои што си ги има самата песна.
„Има нешто во тие песни што ги прави лесно памтливи“, вели Трпкоска. „Секоја е како мала приказна, и има своја драматуршка структура и поради тоа и се избрани овие песни да бидат дел од мјузиклот. Тие се бескрајно искрени од збор до збор и тоа ги прави безвременски“.
Театарската публика ја познава по улогите во „Животот е прекрасен“, „Силјан штркот шанца“, „Мајсторот и Маргарита,“ „Чикаго (Фото: М. Златевска)
„Сфатив дека е далеку потешко да правиш препев на песна отколку сам да го измислиш текстот. Особено ако сакаш да останеш многу близок до оригиналот. Паралелно работев и по неколку песни. Тој принцип ми се виде попродуктивен. Така имаше можност текстот да зрее во мене, и на тој начин бев најблиску до наоѓањето на точните зборови кои ќе ја изразат смислата на песните на ‘АББА’ на македонски. Препевот на секоја од песните беше приказна за себе. Некогаш песната ќе почнеше да се раѓа од рефренот. Некогаш ќе се појавеше некој стих додека пушам цигара или правам нешто сосема друго. Кога не работев ‘седната на маса’, материјалот потсвесно вибрираше во мене. Не брзав да стигнам до резултат, уживав во процесот на пронаоѓање. Не гледав на ова како на работна задача, туку работев со душа. Двата јазика се толку различни, во англискиот можеш со еден слог да кажеш многу. Поради јазичната бариера, разликата во мелодијата на јазиците, морав да мислам и во слики. Кога ќе дојдев до точниот препев телото ми реагираше, потскокнував од место (ха, ха)“, вели Трпкоска.
Таа се консултирала со најблиските, им ги пеела стиховите на луѓе од различни професии и возрасти, чисто да го почувствува пулсот, затоа што, вели таа, како глумица најважно ѝ било материјалот да биде инсипиративен за секого кој ќе дојде во допир со него.
„Многу ми беа интересни реакциите на друштвото, тие ми беа потврда дека сум на прав пат. Некој знаеше да искоментира ’Е зошто АББА, па кој слуша тоа’, па после кога ќе отпеев некој стих ми враќаа ’Ова е супер, би сакале да го гледаме ова’“, се смее таа.
Кога колегите од МНТ го добиле преводот, со воодушевување ѝ честитале дека од прва знаеле што и како треба да пејат.
„Најважно ми е дека во ниту еден случај не сакав да се изгуби душата на песните, зборовите да бидат искрени до крај“, вели Трпкоска.
Б. НЕСТОРОСКА
