Пет месеци чекам термин за протеза на колк во скопскиот Клинички центар „Мајка Тереза“ и сѐуште не знам кога ќе дојдам на ред, бидејќи ми велат дека нема протези, не знаат кога ќе стигнат, едноставно нема ниту листа на чекање на која може да те запишат, вели граѓанин кој се јави во нашата редакција. Со исти пораки веќе неколку недели до реакцијата се обраќаат читатели кои чекаат вградување ортопедски протези за колено, колк и рамо. Велат дека одамна ги имаат завршено прегледите, но дека не се ни на листа на чекање, а на секое јавување им викаат дека се чека да заврши некој тендер.
Според информациите на САКАМДАКАЖАМ.МК, од ноември 2024 навака не се прават операции за вградување протези за колено, колк и за рамo во скопските болници од јавното здравство бидејќи, како што им кажувале докторите, материјалите се целосно потрошени, во меѓувреме еден тендер пропаднал.
Здравствените власти тврдат дека нема недостиг на материјали, потврдуваат дека во тек е тендер, без да прецизираат дали и зошто претходниот тендер бил поништен.
Во приватните болници ваква интервенција донеодамна чинеше околу 5 илјади евра, но како што се интензивираше кризата со недостиг на протези сега некои од нив наплаќаат и до 7.000 евра.
„Докторите креваат раменици, ми велат дека немаат материјали за работа, ниту знаат кога ќе дојдат, ниту кога ќе ме стават на листа. Се јавив и во болниците во Битола и во Охрид си реков, ај може таму имаат. Во Охрид во специјалната болница „Свети Еразмо ми рекоа дека имаат само по три месечно и ги чуваат за повредени во сообраќајки“, вели граѓанинот кој се јави во нашата редакција.
Според анонимни болнички извори на САКАМДАКАЖАМ.МК, во скопскиот Клинички центар изминативе месеци стигнале како донација 10 протези, се потрошиле и сега нема никаде.
Но, од Министерството за здравство ни рекоа дека од Клиниката за трауматологија, ортопедски болести, анестезија, реанимација и интензивно лекување и Ургентен центар (ТОАРИЛУЦ) им рекле дека нема недостаток на материјали и дека токму во ноември биле извршени просечно 18 интервенции неделно, што е значително повеќе од просекот во претходните години кој бил 10 интервенции неделно. Не кажаа колку протези се вградени од ноември досега.
За оваа година, во соработка со Фондот за здравствено осигурување (ФЗОМ), е обезбеден двојно зголемен буџет за набавка на материјали, што ќе овозможи двојно зголемување на бројот на пациенти кај кои ќе се вградат протези, велат од Министерството.
„Раководството на Клиниката согласно затекната состојба со низа пропусти, веднаш пристапи кон нов начин на работење, без нитуеден реверс кој во минатото се злоупотребувал како незаконита форма. Исто така, во 2024 и 2025, на иницијатива на раководството на Клиниката, се контактираат и пациенти кои чекале за интервенција дури од 2019 година и годините кои следат односно се чистат овие листи за хируршки интервенции. Инаку, во завршна фаза е новата набавка на материјали, што ќе овозможи значајно подобрување на достапноста на овие интервенции“, ни одговорија од Министерството за здравство за реакциите на граѓани.
Оттаму велат дека проблемот со листите на чекање е долгогодишен и наследен проблем, при што според податоците од „Мој термин“, актуелното раководство затекна состојба со пациенти кои чекале за интервенција и од 2019, 2020 и следните години.
„Новото раководство на Клиниката активно работи на решавање на оваа состојба, со приоритет на пациентите кои најдолго чекале. Статистичките податоци покажуваат дека: Во 2019 година – извршени се 518 интервенции, 2020 година – 397 интервенции, 2021 година – 364 интервенции, 2022 година – 365 интервенции, 2023 година – 597 интервенции и 2024 година – 600 интервенции. За споредба, само во периодот од 1.08-31.12.2024 година извршени се 179 интервенции за разлика од истиот период 2023 година кога биле извршени 139 интервенции што исто така укажува на значително зголемен број на интервенции во периодот на актуелното раководство“, додаваат од Министерството.
На нашето прашање дали е точно дека претходниот тендер бил поништен и од кои причини, од Министерството нема јасен одговор:
„Согласно информациите од Клиниката во врска со тековната постапка испочитувани се сите законски процедури согласно насоките од Државната комисија за јавни набавки во транспарентна процедура. Потенцираме дека сите пациенти на Клиниката за ортопедија се третираат согласно медицинските индикации, а интервенциите за вградување на протези за колк и рамо се извршуваат во три јавни здравствени установи во Скопје и тоа освен на Клиника и во Градската општа болница (ГОБ) ‘8 Септември и ‘Св. Наум Охридски’“.
Директорот на ГОБ „8 Септември“, д-р Синиша Стојаноски, каде што има големо ортопедско одделение во кое се третираат пациенти од цела држава ни рече дека во ноември и декември 2024 година. е отворени постапки за јавна набавка во вредност од 40 милиони денари за протези и остеосинтетски материјал, а оваа година ќе се набават протези за 80 милиони денари и потврди дека листите за чекање се зголемуваат.
„Во моментов се отворени постапки за јавна набавка на протези и остеосинтетски материјал во вредност од 80 милиони денари за 2025 година. Постапките се јавни и на увид на бирото за јавни набавки. И тие од крајот на 2024 година и овие од 2025 година. За жал, долгите листи на чекање, со оглед дека се работи за хронични дегенеративни заболувања, постојано го зголемуваат и бројот на пациенти кои имаат потреба за ваков тип на интервенции, а со тоа расте и потребата од количините на остеосинтетски материјал и ендопротези. ФЗО интервенираше кон крајот на 2024 година со дополнителен буџет (гореспоменатите 40 милиони денари) за оваа проблематика, верувам дека и годинава ќе биде така“, вели д-р Стојаноски од „8 Септември“.
Директорот на Клиниката за хируршки болести „Св. Наум Охридски“, д-р Небојша Настов ни рече дека кај нив за разлика од другите болници, се врши вградување на делови од протези само за третирање на скршеници и за тоа имаат материјали и дека нема листа на чекање.
Од Фондот за здравствено осигурување (ФЗОМ) ни рекоа дека секоја година договараат буџет со здравствените установи, врз основа на нивниот планиран вид и обем на здравствени услуги. Буџетските средства се исплатуваат во месечни транши, со цел континуирано следење на реализацијата на услугите и одговорно управување со финансиските ресурси.
„Здравствените установи се обврзани да обезбедат медицински материјали и опрема во согласност со нивниот план за работа и договорот со Фондот. Доколку одредена установа не врши операции за вградување на протези поради недостиг на истите, најсоодветно е да се обратите директно до таа установа за информации во врска со причините и роковите за набавка.
ФЗОМ редовно врши рефундација на средства на осигуреници кои самостојно набавиле протези. Доколку осигуреник поднесе барање за рефундација, Фондот го рефундира целиот износ во согласност со утврдените процедури. Сепак, досега не е забележано зголемување на бројот на барања за рефундација на вештачки колкови“, ни одговорија од ФЗОМ.
Б. НЕСТОРОСКА
