Реставраторите на уметност во италијанскиот град Фиренца започнаа шестмесечен проект за чистење и практично „откривање“ на долго цензурираната гола слика на Артемизија Џентилески, една од најистакнатите жени во историјата на италијанската уметност. Набраните превези и драпериите беа додадени на „Алегоријата на наклонетоста“ околу 70 години откако Џентилески ја наслика голата жена во природна големина, за која се верува дека е автопортрет, во 1616 година.

Работата за откривање на сликата како што е првично насликана почна бидејќи придонесот на Џентилески за италијанската барокна уметност добива обновено внимание во ерата на #MeToo, и поради нејзините уметнички достигнувања, но и поради пробивањето во уметничкиот свет во кој доминираат мажи, откако беше силувана од еден од нејзините наставници по уметност. Нејзините дела во 2020 беа претставени на изложбата во Националната галерија во Лондон.

„Преку неа, можеме да зборуваме за тоа колку е важно да се обноват уметничките дела, колку е важно да се вратат приказните на жените во прв план“, рече Линда Фалконе, координатор на проектот „Артемизија одблизу“.

Тимот на реставратори на Вик користи ултравиолетова светлина, дијагностички слики и рендгенски зраци за да ги разликува потезите на четката на Џентилески од оние на уметникот што ја покривал голотијата. (Фото: АП)

„Алегоријата на наклонетоста“ првично беше нарачана за семејниот дом на Микеланџело Буонароти Помладиот, правнук на славниот уметник. Зградата подоцна стана музеј Каза Буонароти, а сликата до неодамна беше изложена на таванот во позлатена рамка. Кога главната конзерваторка Елизабет Вик ја отстранила сликата кон крајот на септември, се ослободил слој со прашина стара 400 години. Тимот на реставратори на Вик користи ултравиолетова светлина, дијагностички слики и рендгенски зраци за да ги разликува потезите на четката на Џентилески од оние на уметникот што ја покривал голотијата. Публиката може да го следи проектот што е во тек во музејот до 23 април.

Реставраторите нема да можат да ги отстранат превезите, бидејќи покривањето е направено прерано по оригиналот, што го зголемува ризикот сликата на Џентилески да биде оштетена во тој процес. Наместо тоа, тимот за реставрација планира да создаде дигитална слика на оригиналната верзија што ќе биде прикажана на изложба на отворањето на проектот во септември 2023.

Џентилески дошла во Фиренца набргу по судењето на нејзиниот силувач во Рим, за време на кое тогашната 17-годишна девојка била принудена да сведочи со јажиња врзани околу нејзините прсти кои постепено се стегале како тест за нејзината чесност. Таа морала да издржи и физички преглед во судницата зад завеса за да потврди дека повеќе не е девица. На крајот, нејзиниот силувач беше осуден на осум месеци затвор.

Сликата до неодамна беше изложена на таванот на музејот Каза Буонароти во позлатена рамка. (Фото: АП)

„Некој друг би бил скршен од ова искуство“, рече Вик. „Но, Артемизија се враќа. Таа доаѓа во Фиренца. Таа ја добива оваа прекрасна задача да наслика гола фигура со целосна должина за таванот на Каза Буонароти. Така, мислам дека таа им покажува на луѓето: Ова е она што можам да го направам“.

Додека била во Фиренца, Џентилески добила и провизии од семејството Медичи. Нејзиниот препознатлив, драматичен и енергичен стил станал препознатлив, црпејќи инспирација од најпознатиот барокен сликар во тоа време, Караваџо. На многу од нејзините слики имало женски хероини, често во насилни сцени и често голи. Таа имала 22 години кога ја насликала „Алегорија на наклонетоста“, која ја нарачал Микеланџело Буонароти Помладиот. Друг член на семејството, Леонардо Буонароти, одлучил да го покрие со превези за да ги заштити чувствителноста на неговата сопруга и децата.

„Ова е една од нејзините први слики. Во контекст на Фиренца, тоа беше нејзиното деби во сликарството, истата година потоа беше примена во Академијата за цртеж, која беше првата академија за цртање во Европа во тоа време“, рече Фалконе.

Со помладиот Микеланџело како нејзин покровител, Џентилески влегла во културното милје од тоа време.

„Таа имала можност да се забавува со Галилео и со други големи мислители. Така, оваа речиси неписмена жена одеднаш беше на универзитетско ниво, произведувајќи уметнички дела кои тогаш, знаете, беа ценети од големиот војвода“, рече Фалконе. „И оттогаш таа стана дворски сликар“.