Уништувањето на јавното добро е проблем со кој Куманово се соочува со години. На удар најчесто е урбаната опрема во парковите, детските и спортски игралишта. Само лани имало пет големи уништувања: двапати на Градскиот кеј, во паркот Соколана, Градскиот парк и на спортските терени на Спомен-костурницата.

Вандалите уништуваат клупи, кантички за отпадоци, спортска и детска опрема, канделабри, контејнери, а кршат и крадат дрвца, електрични кабли и бекатон плочки.

Вандализам во Спомен-костурницата. (Фото: СДК.МК)

Кумановци со години бараат надлежните институции, пред сè, Општината и МВР, кои се одговорни за јавниот имот, редот и безбедноста во градот, да преземат сериозни мерки и да се коoрдинираат за да го спречат дивеењето на поединци. Тие велат дека секојдневно се сведоци како тинејџери, кои треба да се иднината на ова општество, безмилосно го уништуваат јавниот имот и за тоа не одговараат.

„Јас секој ден шетам овде. Имаше поставено осветлување и клупи, парк за кучиња, детски играчки. За еден месец сè беше скршено и уништено. Иста е состојбата на Спомен-костурницата каде што се игралиштето, лулашките и клацкалките за деца. Тоа не го прават деца од 10 години, тоа се поголеми млади луѓе кои треба свесно да размислуваат за своите постапки. Во минатото, кога јас бев дете, незамисливо беше да се скрши дрво или садница, или да се направи штета на клупите. Денеска отсуството на домашното воспитување и лошото образование си го направат своето. Но нема ни закон, полицијата не е како што беше некогаш, секој прави што сака без никакви последици, и еве до каде дојдовме“, вели Драган Ѓорѓиевски, кого го сретнавме во Градскиот парк, кај Автобуската станица во Куманово.

Вандализам во кумановскиот Градски парк. (Фото: СДК.МК)

За набавка на урбаната опрема во градот е задолжена Општина Куманово, а за нејзино одржување ЈП „Чистота и зеленило“. Директорот Даниел Стојчевски вели дека секоја година, некогаш и неколкупати годишно, поставува нова опрема на исти места која, за жал, не можат да ја заштитат од насилниците.

„Вандализмите редовно се пријавуваат во полиција, меѓутоа сторителите никогаш не се откриени и казнети. Неодамна се појавија снимки на социјалните мрежи од уништување на опремата на градскиот плоштад, но и во тој случај немаме информација до каде е истрагата. Како јавно претпријатие бараме да се постават камери, за да се спречат или да се откријат сторителите на таквите дела. Само така можеме да ставиме крај на оваа негативна појава“, вели Стојчевски.

Кавадарци е единствена општина во државата која што има поставено видеонадзор. Пред 5 години инсталирала 300 камери на јавни места кои го покриваат целиот град, а резултатите од оваа мерка се импресивни, според кажување на Општината.

Општина Кавадарци во 2019, согласно важечката законска регулатива, изврши обележување со известување за вршење на видеонадзор на сите локации каде се поставени камерите во рамките на повикувачкиот центар.

„Известувањето е јасно, поставено на видливо место и истакнато на начин што им овозможува на сите субјекти да се запознаат со вршење на видеонадзорот. Известувањето ги содржи следниве информации: дека се врши видеонадзор, за името односно називот на контролорот (одговорното лице) кое го врши надзорот, како и за начинот на кој може да се добијат информации. На овој начин исполнувајќи ја законската обврска, општината ги информира граѓаните и учесниците во сообраќајот за постоењето на видеонадзорот на градските улици. Видеонадзорот го поставува исклучиво во функција за заштита на зелени површини, за заштита на урбаната опрема, заштита на пешачки патеки, сообраќајни знаци, семафори, заштита од диви депонии и се што е пропишано во законот. Овој систем функционира во согласност со законите“, објави во 2019 Општина Кавадарци кога го постави системот за видонадзор.

Видеонадзорот в кавадарци е поставен во 2019, а на секое место има известување. (Фото: Општина Кавадарци)

„Општиот криминал во Кавадарци е опаднат за 100 проценти откако се поставени 300 безбедносни камери низ градот. Второ, криминалот од сторители од други градови е опаднат за над 80 отсто. Тука спаѓаат пред сè провалните кражби по станови, куќи, коли, викендички и друг вид криминалитет. Натаму, ефикасноста во откривањето на кривичните дела со помош на поставените камери е зголемена  од 30 отсто пред поставувањето, на сегашни 75 отсто“, вели градоначалникот на Кавадарци, Митко Јанчев, во чиј мандат е инсталиран системот со безбедносни камери во градот.

Со помош на „Сејф сити Кавадарци“ прекршоците од судир на возила во сообраќајки се 100 проценти расчистени, вели градоначалникот Митко Јанчев. (Фото: Фејсбук)

Тој додава дека со помош на „Сејф сити Кавадарци“ прекршоците од судир на возила во сообраќајки се 100 проценти расчистени.

Инсталиран е и кол-центар со број 13-300 без префикс, на кој може да се пријават од пожари и кражби, преку проблеми во општината, до проблеми со улично освентлување, кражби и потежок криминал.

„Сите пријави се евидентираат и потоа надлежни лица ги препраќаат по МВР, Општина, Пожарна, и така натаму“, вели градоначалникот Јанчев.

Општинските власти во Куманово засега немаат начин како да им застанат на патот на вандалите, а апелите за одговорно и домаќинско однесување не даваат резултати.

Цената на деструктивното однесување на поединци ја плаќаат сите граѓани. Наместо парите да се искористат за нови проекти тие се трошат за обновување на старите.

Пред 5 години Кавадарци инсталира 300 камери на јавни места кои го покриваат целиот град, а резултатите од оваа мерка се импересивни, според кажување на Општината.  (Фото: СДК.МК)

Со цел да ја прекине ваквата пракса, Општина Куманово сака да го пресликаат кавадеречкото искуство. Во консултација со колегите, започна да работи на проект за видеонадзор на јавните површини. Во тек е постапка за обезбедување документација врз основа на која ќе се поднесе барање за добивање на дозвола од Агенцијата за заштита на лични податоци.

Видеоназдор има и на велосипедско-пешачката патека Ваташа-Моклишка Воденица долга 4 километри. (Фото: Општина Кавадарци)

„Замислено е да се снимаат јавните површини каде што има урбана опрема, која ни е предмет на уништување веќе подолг период. Камерите на почеток би биле поставени на плоштадите, Соколанскиот и Градскиот парк, Кејот на реката Кумановка, а потоа ќе се прошири и на другите јавни површини. Колку камери ќе се постават ќе зависи од финсиската конструкција. Се работи за многу скап проект, првенствено поради скапата опрема, но Општината е подготвена да изнајде средства за негово финсирање. Трнлив е патот, но се надевам дека нема да наидеме на бирократски процедури кои ќе ни одземат многу време и ќе ја кочат постапката, бидејќи колку побрзо започнеме, толку подобро ќе има резултати“, вели Стефан Петковски од Одделението за поддршка на градоначалникот, кој е задолжен за проектот.

Замислено е да се снимаат јавните површини каде што има урбана опрема, која ни е предмет на уништување веќе подолг период. Камерите на почеток би биле поставени на плоштадите, Соколанскиот и Градскиот парк, Кејот на реката Кумановка, а потоа ќе се прошири и на другите јавни површини

Тој вели дека според кавадаречкото искуство, кол-центарот би требало да биде во Општината, а за сторителите на кривични дека по наредба на јавен обвинител ќе постапува полицијата. Смета дека граѓаните не треба да се грижат за својата приватност затоа што на оние кои ќе бидат фатени на камера лицата ќе им бидат замаглени. На местата каде што ќе бидат постевни камери ќе биде видно обележано дека објектот е под видеонадзор.

И граѓаните решението на проблемот го гледаат во поставувањето на безбедносни камери, но бараат и строги казни за вандалите и насилниците, затоа што сметаат дека само така ќе воведе некаков ред на јавните површини.

„Камо среќа да постават камери, да ги фатат и да ги казнат сите што уништуваат. Само да не биде како што е пракса кај нас, да се штитат оние што имаат врски. Ако се прави така воопшто нека не се фрлаат пари, сигурно ќе нема резултати“, велат соговорниците.

С. НИКОЛИЌ